Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oftheWord,wydałw1967roku,choćliczneszkiceiartykuły
poświęconetejtematycepublikowałjużodpoczątkulatsześćdzie-
siątych,costanowi,jakwidać,prógkrystalizowaniasięWielkiej
TeoriiPiśmienności.
Jesttoteoriaoogromnejsileoddziaływaniawnauceświatowej,
odpoczątkuażdodziśszerokokomentowana,wspieranaprzez
wielu,choćiprzezwielupoddawanakrytycezróżnychpunktów
widzenia.Spójnośćjejgłównychteziniektórychszczegółowych
ustaleńwydajesięotylezadziwiająca,żetworzącyjąbadaczerepre-
zentowalipoczątkoworozmaitedyscyplinynaukowe,adowspól-
nychkonkluzjidochodziliniezależnieodsiebie,niepodejmując
−nawetwobrębie„szkołyzToronto”−żadnejszerszejczytrwalszej
współpracy.Różniichtakżeto,żeniektórzy,jakMcLuhanczyOng,
kwestięrelacjimiędzyoralnościąipiśmiennościąwpisywalibez-
pośredniowogólniejsząteorięmediówkulturowych,zmediaminaj-
nowszymiwłącznie,podczasgdypozostalikwestiętęczyniliprzed-
miotemgłównegozainteresowania,choćzważającnajejgeneralne
implikacje,jakoparadygmatuwszelkichrewolucjikomunikacyjnych.
CałościowacharakterystykaWielkiejTeoriiPiśmiennościznacz-
niewykraczapozaramytegotekstu
4
,zwłaszczażewPolscenie
doczekaliśmysięedycjipodstawowychdziełjejtwórców
5
.Dość
wtymmiejscustwierdzić,żebadaczytych−niezależnieodzróżni-
cowaniaspecjalnościnaukowych−łączyantropologicznaperspek-
tywarefleksjinadsystemamikomunikacji.Wyznaczająprzekonanie,
żesystemytenależyrozpatrywaćniejakoautonomiczneinstru-
menty,układyizolowane,onajwiększejnawetdoniosłości−wtym
duchupisanoonichiwcześniej−leczzewzględunaichcałościowe
4
Najobszerniejszeznanemiomówienietejteorii−reprezentatywne,kompetentne
ikrytyczne,zawierającerównieżwyczerpującąbibliografię−przedstawiaK.Jahan-
darie,SpokenandWrittenDiscourse:aMulti-DisciplinaryPerspective,Stamford1999.
Nagrunciepolskimzasadniczobraksyntetycznychopracowańnatentemat;wyjątkiem
sąpraceA.Mencwela−zob.np.ostatnioopublikowanyjegoszkic:Antropologiasłowa
ihistoriakultury,[w:]Narracjaitożsamość(I).Narracjewkulturze,red.W.Bolecki,
R.Nycz,Warszawa2004.
5
ZwyjątkiempodstawowychpracMcLuhana,wydanychpopolskuirozlegleko-
mentowanych(choćzregułyzniecoinnychpunktówwidzenia,główniewkontekście
teoriimassmediówikulturymasowej),wPolsceukazałsięjedynieprzekładksiążki
W.J.Onga,Oralnośćipiśmienność.Słowopoddanetechnologii,tłum.iwst.J.Japola,
Lublin1992(zob.też:J.Japola,Tekstczygłos?WalteraJ.Ongaantropologialitera-
tury,Lublin1998).
11
