Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Nasiłowska,Literaturaokresuprzejściowego,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14947-5,©byWNPWN2006
–niejednokrotniemożnatobyłoprzewidziećzgóry–zostałyby
odrzuconelubwróciłybygęstopokreśloneczerwonymołówkiem,
wogóleniebyłyprzedstawianeurzędnikomGłównegoUrzędu
KontroliPrasy,PublikacjiiWidowisk.Skutkisystemukontrolibyły
więcbardzopoważne.Narastałoprzekonanie,żeliteraturawspół-
czesnamakształtgłębokonieautentycznyiniemożemówićospra-
wach,któreinteresująspołeczeństwo.
Byłobyjednaknaiwnościąsądzić,żechodziłowyłącznie
oingerencjecenzorskie,choćsprawatabyłaniezwykleistotna.Brak
wolności,brakakceptacjidlasystemusprawowaniawładzyiza-
rządzaniaposzczególnymidziedzinamiigospodarki,ikulturyiwre-
szcie–narastającepoczuciebeznadziejnościskłaniałydoponawiania
różnorodnychpróbnaciskunawładzę.,,Degeneracjaidemoralizacja
sąnieodłącznymrezultatemsystemu,,–pisałStefanKisielewski
w1979roku.Środowiskaintelektualistówpoczuwałysiędood-
powiedzialnościzaKraj.
Wgrudniu1975rokuVIIZjazdPZPRpodjąłuchwałę
owprowadzeniuwdotychczasowejKonstytucjizmian,podkreś-
lających,,siłęprzewodnią,,PZPRiwięźzZSRR.Wnowejwersji
stosowanieprawobywatelskichuzależnionoodwypełnianiaobo-
wiązków–costałowsprzecznościzpodpisanymiwcześniejkon-
wencjamimiędzynarodowymi.Wywołałotooburzenie.Wgrudniu
1975rokuprzeciwkozmianomwKonstytucjiopowiedzielisięsy-
gnatariusze,,Listu59,,(wrzeczywistościlistpodpisało66osób).
Wśródnazwiskznalazłosięwieluznanychliteratów,międzyinnymi:
AntoniSłonimski,ZbigniewHerbert,JerzyFicowski,JanJózef
Szczepański,WisławaSzymborska,StanisławBarańczak,Adam
Zagajewski.Zatympierwszymlistemnadeszłykolejne.Zgórybyło
wiadomo,żeprzynajmniejczęśćsygnatariuszyprotestówmusiliczyć
sięzgniewnąreakcjąwładz,takąjakcałkowitylubczęściowyzakaz
pojawianiasięnazwiskawdruku(zapispersonalny).Itaksięstało.
Wlutym1976rokupisarzikrytykAndrzejKijowskizanotował
wswoimdzienniku:
Jestlista37osób,którymniewolnowystępowaćwTV,radio,wgazetach,
i...Właśnie,niewiadomo,czegojeszczeniewolno.Jakzdrukiem,wyda-
waniemetc.SątamzarównoJerzyAndrzejewski,AntoniSłonimski,obaj
Brandysowie,ArturMiędzyrzecki,ja–oczywiścieMłynarski,Mikołaj-
13
