Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Nasiłowska,Literaturaokresuprzejściowego,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14947-5,©byWNPWN2006
wPolscenigdynieogarniałycałegospołeczeństwa.Takpowstałapolska
nierzeczywistość.TypPolakanieznającegosiebieiświata,Polakapo-
czciwegoreprodukowałsięwciągupokoleń,porozbiorachipowstaniach
uzyskałjedynieperfekcyjnykształt.
BohaterNierzeczywistościniejestwstanieprecyzyjniejejokreślić
–samdoniejnależy.Zauważajednakbrakrealizmuibrakprawdzi-
wegoindywidualizmu,skłonnośćdouleganiamitomibrakbezpo-
średniejkonfrontacjizkonfliktamispołecznymi.Cechujegobrak
zdolnościdostrzeganiaróżniciprecyzyjnejdefinicjikonfliktów
–zamiastnichwidzisięwszędziefikcjęzbiorowejwspólnoty.
Socjalizmzakonserwowałjedynietenstanrzeczy,czyniącPolaka
jeszczebardziejtrwożliwym,iodciąłPolskęodZachodu.Jesttowięc
dośćprzenikliwadiagnoza,krytycznarównieżwobecfikcjijedno-
myślnościwkonflikciezwładzą,konstruowanychprzezopozycję.
PowieśćRondo(1982)opowiadaofikcyjnejorganizacjipod-
ziemnej,którąbohaterpostanowiłzałożyćzmiłościdokobiety,którą
chciałustrzecprzedniebezpieczeństwamiwłączeniasięwprawdziwy
ruchoporu.Powierzaukochanej,zzawoduaktorce,zadaniapolega-
jącenaprzewożeniuwalizek,wypełnionychksiążkami,aonagrawy-
reżyserowanąrolę,niezdającsobiesprawy,żetotylkoinscenizacja.
Wsiatcedziałaniewieleosób,wydajesię,żefikcjaperfekcyjniewy-
pełniaswojezadania.Jednakżepojakimśczasiezaczynająsiędziać
dziwnerzeczy,organizacjawymykasięzrąkswegozałożyciela,za-
czynadziałaćnaprawdęizwracasięprzeciwkoswojemuzałożycielo-
wi.Nieudajesięmuteżzdobyćmiłościaktorki.Jesttoprzypowieść
oroliprzypadkuimechanizmów,nadktórymiczłowiekniemoże
wpełnizapanować,niemabowiemwładzynadmiłościąinadambi-
cjamiinnychludzi.Ironialosusprawiła,żetapowieśćBrandysado-
tarładorąkczytelnikówwoficjalnymwydaniutużpostaniewojen-
nym,w1982roku,kiedytofaktyczniewPolscedziałałasolidarnościo-
wakonspiracja,atakiedoświadczeniajakukrywaniesię,kolportaż,
stosowaniesiędotajnychinstrukcjiibrakprzejrzystościwdziałaniu,
charakterystycznedlapodziemia,stałysiędoświadczeniemwielu.
NajważniejszymutworemBrandysa,któregopowstanieściśle
wiążesięzIIobiegiem,sąjednakMiesiące.Jesttopublikowanyna
gorąco,wnumerach,,Zapisu,,iwosobnychtomachdziennik,pisany
bezautocenzury.Obejmujeonsprawypubliczne,atmosferęducho-
23
