Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaobozowawjejfunkcji‘oralhistory’apropagandaPRL
iwartościdlasystemusocjalnego.Cechąkulturyjestto,iżwsystemiespołecz-
nymkulturasięinstytucjonalizuje(istniejąkonkretneinstytucjekultury
wrzeczywistymspołeczeństwie).
Interakcjajednostkizkolektywemzachodzipoprzezpojęcieroli.Normy
iwartościintegrująterole.Kolektywdefiniujewartośćnormypoprzezswoje
zorientowanienacel—wdanymsystemienarzuconyzostajeokreślonypo-
rządekról.Jestonokreślanytakżeniefunkcyjniepoprzezpostawy.Wspólne
postawystabilizująkolektyw.Działającywdanejroliczłowiek,będącyczęścią
kolektywu,jestzorientowanynainnychludziwichrolachinasiebiesamego.
Celeniedadząsięosiągnąćbezwspólnychideiinastawieństabilizującychinte-
rakcję.Wspólnepostawypłynązdzielonychprzezkolektywwartości.Wartości
możnabyzatemzdefiniowaćjakonormatywnewzorypożądanejinterakcji.
1.5.Pojęcierozwojusystemu
Systemogólnyjestszeregiemhierarchicznymobciążonymfunkcjonalnie,pro-
wadzącyminterakcjezinnymisystemamiipodlegającymnormom.Ewolucja
systemuogólnegoprzebiegawolniej—winnymkwancieczasowymniżewo-
lucjajegomanifestacji,którymisąpodsystemysystemuogólnego.Warunkiem
rozwojujestjednakutratastabilnościzależnaodwahań,oferującawzamian
zyskwolnościipodniesieniewariabilności38.Samwsobietakrozumianyroz-
wójzawierapierwiastekniepewności.Prędzejczypóźniejsystemywprocesie
ewolucjidążyćwięcbędądoswegoutrzymaniaizabezpieczenia.Pytaniem
zatemkierowanymdosystemuujętegowprocesieewolucjimożebyćpytanie
ostopieńjegouporządkowania.Jegorozwójmożnaokreslićjakowyższylub
niższywzależnościodstopniauporządkowania.
SystemywedługLuhmannaistniejąrzeczywiściewrealności,a„wypo-
wiedziwramachsystemówodnosząsiędoświatarzeczywistego”39.
1.6.Konstruktywizm
Wedługkonstruktywistówsystemydążądoswegodomknięcia.Dopierowtedy,
gdystająsięhermetyczne,sąwstaniesformułowaćsemantycznysądośrodo-
wiskuwktórymistnieją.Wyrazemrozumieniasamychsiebiejestdokonanie
wewnątrzsystemowego,kognitywnegoprzyporządkowaniaznaczeńobiektom.
Dowodemtegojestchoćbydefinicjapoznania.Podstawąpoznaniajestobser-
wacja.Odbywasięonawzgodziezukierunkowaniemsystemu,zktóregosię
obserwuje.Dokonujeonarozróżnieńwceluokreśleniaczegoś.Poznanienie
jestanikopiowaniem,aniodwzorowywaniemświatazewnętrznego.Jestono
38Por.FleischerMichael:Podstawy...,op.cit.
39LuhmannNiclas:SozialeSysteme,Frankfurt/M.1984.
22
