Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WojciechLipiński
HistoriapowstaniastarowierskichskupiskwBesarabii,delcie
DunajuiDobrudżyodzwierciedlalosywielugrupstaroobrzędowców,
zmuszonychprześladowaniamidowędrówekpozagranicecarskich
wpływów,wędrówekponawianychzakażdymrazem,gdyzasięg
owychwpływówposzerzałsięwrazzrozrostemterytorialnymImpe-
riumRosyjskiego(Grek-Pabisowa1999,s.17).Gdywdrugiejpołowie
XVIIwiekupatriarchaNikonwspieranyprzezcaraAleksegozaczął
wprowadzaćreformycerkiewne,zmianomprzeciwstawiłysięliczne
grupywiernych(oreformieirozłamiecerkiewnymzob.Iwaniec1977,
s.22–34;Przybył1996).HierarchowieCerkwiwzdecydowanejwiększo-
ścipoparliNikona.PawełKołomieński,jedynybiskup,którynasoborze
1654rokuodmówiłzłożeniapodpisupoddekretemzatwierdzającym
wprowadzonezmiany,wkrótcezostałpozbawionysakryiosadzony
wklasztorze(Iwaniec1977,s.26).Nikoniańskiereformy,pozanową,
mającąnawiązywaćdogreckichpierwowzorów,redakcjąksiągliturgicz-
nych,dotyczyłybardzoważnychsymbolireligijnych.Ograniczenie
pokłonówziemnych,innykierunekprocesji,aprzedewszystkimwpro-
wadzenietrójpalcowegosposobużegnaniasię,godziływpodstawowe
znakiidentyfikacjireligijnejrzeszwiernych.Dlatego–choćdolegendy
przeszliwysokourodzenizwolennicystaregoobrzędu,jakchoćbyboja-
ryniaMorozowa,uwiecznionanaobrazieWasilijaSurikowa–doreform
nieufnieodnieślisięgłówniezwyczajniwierni:chłopi,parafialnedu-
chowieństwo,kozacyzpołudniowychrubieżyówczesnejRosji.Mimo
iżopórwobeczmianbyłznaczny,nicniedałydysputyipolemiczne
pismaprotopopaAwwakumaiinnychuczonychzwolennikówsta-
rychporządków.Soboryzlat1666–1667potwierdziłydotychczasowe
zmiany,anaichprzeciwnikównałożyłyanatemę.Wkrótcerozpoczęły
sięprześladowania,którenabrałymasowegocharakteruwlatach80.
XVIIwieku(tamże,s.31–33).Byichuniknąć,tysiącezwolenników
staregoobrzęduratowałysięucieczkąwtrudnodostępneobszarykraju
bądźpozagranicerosyjskichwłości(tamże,s.33–34;Grek-Pabisowa
1999,s.17–25).
Wlatach2009–2012byłyrealizowanewramachgrantuMNiSWnrNN109313537
nZróżnicowanieetniczneiwyznanioweukraińskiegoBudziaku”.Pierwszyetapbadań
dotyczyłbałkańskichmniejszościzamieszkującychBudziak,ajegoefektyzostały
zaprezentowanewzbiorzeBałkanynaUkrainie.Bułgarzy,GagauziiAlbańczycyzukra-
ińskiegoBudziaku(Lipiński2014).DrugietapdotyczyłwłaśnieLipowan.Naobydwu
etapachwbadaniachuczestniczylistudenciInstytutuEtnologiiiAntropologiiKul-
turowejUniwersytetuWarszawskiego.
