Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Kształtypamięci.Wybranezagadnieniasztukiwspółczesnej
JerzyRyszardKrauze,BolesławHochlinger(1898-1979).Strzemiński
stałsięichnauczycielemimistrzem.Uczyłnapodstawiedziełznajdują-
cychsięwzbiorachMiędzynarodowejKolekcjiwŁodzi,podkreślałobiek-
tywnąlogikęrozwojusztuki,wzajemnązależnośćposzczególnychkie-
runkówartystycznych,które-wedługniego-wynikałyzsiebie,tworząc
konsekwentnyprocesrozwojowy.Wymagał,bytaksamoartysta,jakiod-
biorcadziełasztukibyliwyposażenizarównowwiedzęhistoryczno-arty-
styczną,jakiwarsztatową.Punktemgranicznymsztukinowoczesnejbyła
dlańDdyscyplinakubizmu”
.
WczasiespotkańStrzemińskiwsposóbniezwykleprostywyjaśniał
zasadęprocesuobrazowania.BiorącjakopunktwyjściamalarstwoCézan-
ne’a,wskazywałczynnikizwiastującerewolucjękubistyczną.Badającbudo-
węposzczególnychdziełujawniałistotęprzedstawianiaotaczającejrzeczy-
wistości,określałzałożenianowoczesnegowidzenia.Podkreślanieznaczenia
kubizmu,pojmowanegojakopodstawaszerokorozumianychprzeobrażeń
językasztukiXXwieku,możnaodnaleźćwwielutekstachStrzemińskiego,
jakpiszeZagrodzki21.
BliskimprzyjacielemStrzemińskiegowtamtymczasiebyłMojżeszBro-
derson(1890-1956),polsko-żydowskipoeta,malarzigrafik,tworzącywję-
zykujidysz.ByłwspółzałożycielemgrupyDJungIdysz”,atakżetwórcąjejzało-
żeńideowych,popularyzującychm.in.poszukiwanieźródełnarodowejsztuki
żydowskiej.Jakojednazczołowychpostaciżydowskiejawangardywmiędzy-
wojennejŁodziiduchowyprzewodnikartystycznejmłodzieżyżydowskiej
wtymmieście,pełniłrolęopiekunaipromotoraprzyszłychadeptówsztuki.
BrodesonaiStrzemińskiegołączyłafascynacjarosyjskąawangardą,zktórą
zetknęlisiępodczaspobytuwtymkraju.WkrótcepoprzyjeździeBroderso-
nazMoskwydoŁodzi,w1918roku,zaczęłoukazywaćsiępodauspicjami
grupyartystyczno-literackiejotejsamejnazwiepismoDJungIdysz”,pierwszy
wPolsceżydowskiawangardowyperiodyk.
GrupaDJungIdysz”istniaławlatach1919-1921,wjejskładwchodzili
m.in.:MojżeszBroderson,JankielAdler(1895-1949),Henryk/HenochBar-
ciński/Barczyński(1896-1941),IdaBrauner,ZofiaGutentag,PolaLidenfeld,
DinaMatus(ok.1899-1940),MarekSzwarc(1892-1958)orazliteraci:Ic-
chakKacenelson(1886-1944)iJecheskielMojżeszNeuman,pseud.DDerKi-
bicer”(1893-1956)22.JednakżezainteresowaniaartystówkręguDJungIdysz”
,
skupiającesięprzedewszystkimnaposzukiwaniachspecyfikiistylistycznego
21J.Zagrodzki,Harmoniajedności,[w:]SamuelSzczekacz1917-1983,kat.wyst.,
ed.U.Graul,GallerieBerinson,Berlin2009,s.16.
22Por.J.Malinowski,Grupa„JungIdysz”iżydowskieśrodowiskonowejsztuki
wPolscewlatach1918-1923,PWN,Warszawa1987.
