Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Państwoirządomyślność
23
Foucaultwyróżniadwiegłównegrupytechnologiiwładzy:technologiesiebie
itechnologierynku.Wpierwszejgrupieplasowanesą:czynienieodpowiedzialnym
(responsibilisation),kultzdrowia(healthism),normalizacjaorazpoczuciewłasnej
wartości.Spośródtychczterechczynienieodpowiedzialnymorazkultzdrowia
znajdująbezpośrednieprzełożenienafunkcjonowaniesystemówochronyzdrowia
(wdalszejczęściksiążkibędąodniesieniadotychdwóchobszarów).
Technologiaczynieniaodpowiedzialnymwujęciuneoliberalnymrozwijapo-
średnietechnikiprzewodzeniaikontrolowaniajednostekwykorzystywaneprzez
państwo,alebezbraniazanieodpowiedzialności.Tojednostkimająbyćodpowie-
dzialnezaswójlosiswojemiejscewspołeczeństwie,coobejmujerównieżdbanie
oubezpieczeniezdrowotne(czylidostępdoopiekizdrowotnej)orazostanzdrowia.
Technologiaczynieniaodpowiedzialnymwujęciuneoliberalnymmożewyda-
waćsięskrajna(ioniskimwalorzeaplikacyjności)wprzypadkukonfrontowania
jejztymisytuacjamispołecznymi,któresąefektemdziałaniaczynników,naktóre
jednostkaniemawpływu(bezrobocie,chorobaczyniepełnosprawność).Jednakże-
jaktobędziewykazywanewdalszejczęści-rozwiązaniemdoprzyjęciabyłby
podziałryzykaizdefiniowaniezakresuodpowiedzialnościdlapaństwaijednostki
wodniesieniudozdrowia,ponieważskrajnesytuacje(tzn.tylkoodpowiedzialność
państwaalbotylkoodpowiedzialnośćjednostki)niepowinnybyćbranepoduwagę
zewzględunaichznikomąwartośćimplementacyjną.
Jaktobędziewykazywanewrozdzialedrugimitrzecim,skutki(obecneian-
tycypowane)czwartejrewolucjiprzemysłowejorazstarzeniasięspołeczeństwdla
sektoraochronyzdrowiazmuszajądorewizjiodpowiedzialnościwujęciuneoli-
beralnym.Dokumentowanewrozdzialetrzecimzmianywsystemachochrony
zdrowiaanalizowanychpaństwpostsocjalistycznychpozwalająstwierdzić,żepo
transformacjigospodarczejipolitycznejtechnologierynkuuległywtejsferzeżycia
publicznegowzmocnieniu.
Technologiakultuzdrowia,którawpolskiejliteraturzejestczęstoutożsamiana
zideologią(Borowiec,Lignowska2012;Lizaketal.2012),łączycelespołeczne
(zdrowiecałejpopulacji,zdrowiepubliczne)zjednostkowymicelamiioczekiwa-
niamidobregozdrowiaisamopoczucia.ZaRobertemCrawfordem(1980),który
pierwszyużyłpojęciahealthism,możnaprzyjąć,żepojęciezdrowiarozszerzasię
iobejmujewszystko,codobrewżyciu,stającsięwtensposóbnpanwartością”
,
wartościąwszechogarniającą,anietylkośrodkiemdoosiąganiainnychważnych
celów(Crawford1980,s.380-381).MożnarównieżpodzielićopinięCrawforda,
żekultzdrowiamożebyćinterpretowanyjakonarzędziekontrolispołecznej,po-
nieważzezdrowiaczynistandard,wedługktóregoocenianesązachowanialudzi
izjawiskaspołeczne(Crawford1980,2006).Wspołeczeństwach,wktórychceni
sięzdrowie,ludzieoceniająinnychwedługtego,czystosująpraktykizdrowotne
zgodnezichwłasnymiprzekonaniamiozdrowymstylużyciaibycia(Crawford
2006).Celejednostkowe-dbałośćozdrowiepojedynczychosób-zespolonesą
