Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
29
podmiotyzbiorowe(kolektywne),aleichzachowaniatraktowanetak,jakbybyły
indywidualnymiosobami.Wyjaśnieńtychprocesówposzukujesięnp.wteorii
wyboruspołecznego(Schumpeter1909,s.231).
Kolejnymzałożeniemjestzasadamaksymalizmuwłasnychkorzyści,oznacza-
jącarealizacjęprzedewszystkiminteresuwłasnegojakocechękażdegopodmiotu.
Wekonomiineoklasycznejcechatabyłaprzypisanatylkoprzedsiębiorstwom.
Oznaczato,żedecydentamizarównomenedżerowie,jakiurzędnicypaństwowi
czypolitycy,którzyrealizująswójinteres(korzyści)wokreślonychramachorga-
nizacyjnych.Odbywasiętowwarunkachograniczonejracjonalności.Wrozwa-
żaniachwieluekonomistówinstytucjonalnychdominowałyinadalprzeważają
dwa,wzajemnieprzeciwstawnezałożeniadotyczącenaturypodmiotów,amiano-
wiciezasady:ograniczonejracjonalnościiracjonalnościograniczonej.Pierwsza
zasadazakładapełnąracjonalnośćistabilnośćpreferencjiwszystkichpodmiotów
rynkowych.Oznaczatoumiejętnośćprzewidywania,całkowitejredukcjiryzyka
ipodejmowaniaoptymalnychdecyzji.Racjonalnośćwtymwypadkuwdziałaniu
jestograniczonajedynieprzezczynnikizewnętrze,np.przezilośćdostępnej
informacji.Śladytegopodejściajeszczewspółcześnieobecne,np.wteorii
agencjiczyteoriiwyboruspołecznego.Wdrugimnurcieakcentujesięproblem
racjonalnościograniczonej,bliższejpoglądomH.Simona,gdziewskazywanona
ograniczeniawracjonalnościpodmiotówwynikającezichcechwewnętrznych
orazmożliwościpoznawczych.
Jakokategoriaekonomiczna,politycznaispołecznainstytucjewdorobku
instytucjonalistów(Stankiewicz2012,s.53):
1)wnosządodziałalnościgospodarczejczynniktrwałości,ciągłościistabil-
ności,dziękitworzeniuwarunkówzapewniającychprzewidywalnośćrezultatów
określonegozbiorudziałań;
2)dziedziczonedrogąuczeniasięjednostekludzkichiichgrupwróżnych
formachedukacji;
3)zawierająsystembodźcówpozytywnychinegatywnych;
4)zapewniająswobodęibezpieczeństwodziałaniomjednostkiwokreślonych
granicach,comaogromneznaczeniedlapodmiotówgospodarczych;
5)redukująniepewnośćitymsamymkosztytransakcji;
6)stosunkowoodpornenazmianyzachowańlubinteresówpojedynczych
podmiotówiichgrup;
7)regulująpodejmowaniedecyzji,działalnośćiwspółdziałaniepodmiotów
społeczno-ekonomicznych(osóbfizycznychiprawnych,organizacji)iichgrup.
Kategoriainstytucjistanowifundamentwielunaukspołecznych,np.socjo-
logii,naukpolitycznychczynaukokulturze.Wrazzrozwojemkoncepcjiinsty-
tucjonalnejnagruncieekonomicznympojawiłasiękategoriainstytucjirynkowej
(Szromnik1994).