Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Uznawanyzakluczowegoprzedstawicielanurtuinstytucjonalnego
W.C.Mitchell(1936)zapunktwyjściaprzyjąłnoweujęciepsychologiispołecznej
(behawioryzm),podkreślająceznaczenieinstynktów,nawykówiukładówrozu-
mianychjakoinstytucjespołeczne,wielkiezorganizowanesystemypojęciowe,
któreokreślająiwymuszająracjonalnezachowaniagospodarcze.
IstotnywkładwrozwójnurtuinstytucjonalnegomiałrównieżJ.M.Clark.
OpowiadałsięondośćzdecydowaniezakoncepcjamiT.B.Veblena,pragmaty-
zmem,psychologiąspołecznąisocjologią.Wswoichbadaniachkorzystałzmetody
indukcyjnej,akcentowałznaczeniespołecznejnaturyludzkichzachowań,wpływ
procesówkulturowychirolędziałańzbiorowychwkontrolowaniuzachowań
jednostek.J.M.Clarkzwracałuwagę,żeniewszystkieobiektywniewystępujące
nakładyujmowanewsystemachrachunkowościtzw.overheadcosts(Clark
1943).Zewzględunato,żemechanizmrynkowynieeliminujeniewykorzystanych
nadwyżekpotencjałuzgromadzonegowróżnychaktywachimocywytwórczych
(główniepracywpostacibezrobocia),postulowałonwdrożeniespołecznego
rachunkukosztówzudziałempaństwa.Dostrzegałzatemproblemtzw.efektów
zewnętrznychimarketfailure.Wskazywałteżnaważnąrolękontrolispołecznej
wgranicachistniejącegoprawa,coistotnieposzerzaznaczenieśrodowiskainsty-
tucjonalnego(Rutherford2001,s.180).
Kolejnymprzedstawicielemnurtuinstytucjonalnego,pozostającympoddużym
wpływemdorobkusocjologiibyłC.E.Ayres,którywskazywał,żewtokuewolucji
występujądwarodzajezachowań:technologiczneiceremonialne.Życiespołeczne,
polityczneigospodarczewypełniawielkisystemkultury,wktórymkształtujesię
wartośćspołecznaibardziejograniczonawartośćcenowa.C.E.Ayrestwierdził,
żezawszewystępujeinstytucjonalneopóźnienie(lag),gdyżnadrodzepostępu
technologicznegoopórstawiająodziedziczoneinstytucjespołeczno-ekonomiczne.
Kreatywnespołeczeństwopostrzegałonprzezpryzmatkoniecznejintegracji
filozofiiiekonomii,etykiidziałalnościgospodarczej,wktórejistotnemiejsce
powinnazajmowaćinstytucjaplanowaniaspołecznego(Ayres1935).
Jakwskazujewspółcześniewieluautorów,kluczowymiczynnikamiwzrostu
gospodarczegogeografia,kulturaiinstytucje.Instytucjewydająsięczynni-
kiemnajważniejszym,gdyżpodlegająwyboromspołecznym.Ichkształtowanie
maistotnywpływnadziałaniastymulującewzrostgospodarczy(Kacprzyk2014).
1I1I2IPojęcieimechanizmypowstawaniainstytucji
Elementemłączącymróżnewątkirozważańnaukowychwramachnurtu
instytucjonalnegobyłakategoriainstytucjimającaistotnywpływnazachowania
podmiotówzarównowskalimikro-,jakimakroekonomicznej.Ichukładjest
częstookreślanyjakoładinstytucjonalnylubmatrycainstytucjonalna.Według