Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Jednymznajbardziejniezwykłychodkryćpsychologiieksperymentalnejwcią-
guostatnichczterdziestulatbyłostwierdzenie,iżprocesypoznawcze,takiejak
spostrzeganie,uczeniesięczyteżzapamiętywaniemogąprzebiegaćbezudziału
świadomościczłowieka(Reber,1967;Jacoby,Ste-MarieiToth,1993;Moscovici,
1993).Badaniazwykorzystaniemróżnorodnychmiarpośrednichwykazały,iż
systempoznawczyprzetwarzainformacje,nawetgdyniezdajemysobieztegospra-
wy.Wśródzjawiskpotwierdzającychtakiestwierdzeniewymienićmożnamiędzy
innymiślepowidzenie(blindsight–Weiskrantz,1986),różneformypoprzedzania
(por.naprzykładMerikleiDaneman,1998;Ohme,BłaszczakiPochwatko,1999;
Kolańczyk,2003),czyteżefektypamięcioweobserwowanewbadaniachnad
pamięciąukrytą(Jacoby,1998).Jednymznajbardziejzaskakującychfenomenów
tegotypuwydajesięjednakuczeniemimowolne.Uważasię,żejestonoprocesem
występującympowszechniewśrodowisku(CleeremansiContent,1997)istojącym
upodstawwieludziałańczłowieka.Opisujesięjemiędzyinnymiwodniesieniu
doproblematykirozwojupoznawczego(Karmiloff-Smith,1992;Marcus,Vijayan,
BandiRaoiVishton,1999),czyteżwodniesieniudoprocesównabywaniajęzyka
(Ellis,1993).Prawdopodobniewłaśniedziękiuczeniumimowolnemupotrafimy
nauczyćsięzłożonychsekwencjiruchów,uprawiającróżnedyscyplinysportowe,
nabywamywiedzęoregułachjęzykanaturalnego,czyteżopanowujemyskompli-
kowaneregułygier(por.Cleeremans,2006).Niezwykłośćtejformyuczeniapolega
natym,żenabywamydziękiniejnoweinformacje,niezdającsobieztegosprawy.
Oczywiściestopień,wjakimjesteśmyświadomianalizowanegoprocesu,stanowi
przedmiotdyskusjibadaczy,alewłaściwiewszyscyzgadzająsię,żemaoncharakter
nieintencjonalny,przebiega„mimowoli”(stądwśródpolskichbadaczyprzyjęło
siętłumaczenieangielskiegoimplicitlearningjakouczeniamimowolnego).Taka
formanabywaniawiedzywydajesięmarzeniemkażdegostudenta–możemyna-
uczyćsięczegośniejakoprzyokazji,nawetniewiedząc,żesięuczymy.Cowięcej,
wiedzanabytawtakisposóbmożemiećnaprawdęzłożonycharakter.
Badanianaduczeniemmimowolnymkoncentrowałysiędotychczasprzede
wszystkimnaproblematycereprezentacjiwiedzynabywanejwtrakcietegopro-
cesuorazstopniauświadomieniatejwiedzy.Wynikibadańwydająsiępotwierdzać
dwiecechytejreprezentacji:wwynikuanalizowanegoprocesuludzienabywają
