Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1 Konkurencyjnośćpodmiotów–ujęcieteoretyczne
tychpoziomkonkurencyjnościdanegokrajuokreślanyjestgłównieprzezczynniki
uchodzącewteoriiekonomiizatypowedeterminantywzrostugospodarczego.Mimo
dużejpopularnościwspomnianychraportów,jakdotądniemożnamówićopowstaniu
teoriikonkurencyjnościnurtuwzrostowego.
Tensamproblemdotyczypróbwyprowadzeniateoriikonkurencyjnościzwalki
konkurencyjnejmiędzyprzedsiębiorstwami.Badanianadtakrozumianąkonkuren-
cyjnościąidąwdwóchkierunkach.Pierwszywiążekonkurencyjnośćzkategoriąefek-
tywności,traktującjąjakokategorięstatyczną(tj.przedsiębiorstwadziałająnarynku
konkurencjidoskonalej,którynaturalniedążydorównowagi).Drugikierunekakcen-
tujerolędynamicznychprocesówkonkurencjizachodzącychnarynku,aprzewaga
konkurencyjnaprzedsiębiorstwajestefektemprzedsiębiorczości,lepszegoiszybsze-
gowykorzystywanianiszrynkowych.
Najbardziejpopularnyirozwiniętykierunekbadańnakonkurencyjnościąszuka
korzeniteoriikonkurencyjnościwśródnajstarszychteoriihandlumiędzynarodowego.
Badaniatewzbudzająjednaknajwięcejkontrowersjizuwaginafakt,iżżadnaztych
teoriinieoperujepojęciemkonkurencyjności,leczspecjalizacji9.JednakwedługD.
ChoiH.Moonamożnaśmiałomówićoistnieniutakiejteorii.Początkiteoriikonku-
rencyjnościnurtuhandlowegoD.ChoiH.Moonosadziliwteoriachhandlumiędzy-
narodowego,tj.wSmithowskiejteoriiprzewagabsolutnych,wteoriiprzewagkompa-
ratywnychD.RicardoorazwteoriiobfitościzasobówE.Heckschera,B.OhlinaiP
.
Samuelsona.DorobektychteoriizostałwlatachsześćdziesiątychrozwiniętyprzezR.
Vernona(teoriacykluproduktu),S.Lindera(teoriapodobieństwapreferencji)oraz
J.StiglitzaiP
.Krugmana(teoriakorzyściskali).Wszyscyonibowiemszukaliodpo-
wiedzinapytanie,cojestźródłemprzewagijednejgospodarkinaddrugą.
Wroku1994debataprasowanałamach„ForeignAffairs”przybliżyłaodpowiedź
napytanie,czymjestkonkurencyjność.PaulKrugman,ClydePrestowitz,LesterThu-
rowiStephenCohenakcentowaliwswychartykułachdominującąrolęczynników
wewnętrznychwjejkształtowaniuiwskazalinaproduktywnośćjakonanajlepsząme-
todępomiarutegozjawiska.
Jakopierwszyczynnikowepodejściedokonkurencyjnościwpostacimodeludia-
mentuzaproponowałjednakM.E.Porter.Modeldiamentubyłprawdziwymprze-
łomemwbadaniachnadkonkurencyjnością.Jegoautorwskazałnaczterygłówne
determinantykonkurencyjnościkażdegokraju,tj.jakośćczynnikówprodukcjizapew-
niającychwłaściwąpodaż,siłęoddziaływaniaczynnikówpopytowych,wagęistnienia
wgospodarcenieformalniepowiązanychgałęziprzemysłu(gron)orazkonieczność
zastosowania(przezfunkcjonującewdanymkrajuprzedsiębiorstwa)właściwejmie-
szankimodeluzarządzania,organizacjiorazstrategii.KoncepcjaM.E.Porterazosta-
łanastępnierozwiniętaprzezJ.DunningaiD.Cho.
RównieżM.E.Porterjakopierwszyzwróciłuwagęnakoniecznośćujednolicenia
płaszczyznyporównywanychkrajów,tj.zasensowneuważałonporównywaniekonku-
rencyjnościgospodarekopodobnym(anieoróżnym)stopniurozwoju.
9PatrzA.Wziątek-Kubiak,Konkurencyjność...,op.cit.
