Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ImmanuelWallersteinijegoparadygmat
23
jącoijakośfałszywie.Wallerstein,socjologiuznanyakademik,jest
ipozostajewiernyzarównoperspektywieBraudela,jaki-przedewszyst-
kim-KarolaMarksaczylewicy,stającpostroniepostawantyelitary-
stycznych,antyliberalnejwzamyślepolitykiwielokulturowości,rów-
nościwskaliglobalnej.Wallersteinskłonnyjestzapewneumieszczać
siępostronieNowejLewicy-bezwzględunato,cotoznaczy-uważa-
jąc,żeStaraLewicadefactoosiągnęłabardzowielekosztemutraty
swejtożsamościimisji,ponieważwłączającdogryspołecznejidosys-
temu(kapitalistycznego)klasypokrzywdzone,wzmocniłapaństwoza-
rządzaneprzezliberalnągeokulturę.Dotegowszystkiego,powiada
Wallerstein,dopieropodkonieclatosiemdziesiątychzrozumieliśmy,że
reformyspołecznezlatpowojennychokazałysię„przemijającąchime-
rą,iżekapitalistycznagospodarka-światowanigdyniebędziewstanie
zaoferowaćrzeczywistejperspektywydlapowszechnegodobrobytu,
którapozwoliłabynazasypanienieustanniepowiększającejsięprzepa-
ścipomiędzypaństwamirdzeniaiperyferii”.Opiniamocna,naładowa-
nagłębokimideowymzaangażowaniemczłowiekawłaśniezlewico-
wymetosemzwiązanego.
PozostajeWallersteinwiernyautorowiKapitałuwtrzechzasadni-
czychwymiarach.Popierwsze,kluczoweznaczeniemadlaniego,oczym
mowabyławcześniej,kategoriacałości(uMarksaformacjispołeczno-
-ekonomicznej)złożonejzezintegrowanychzesobąiwspółzależnych
elementów,historyczniezmiennych.Każdaepokawtejperspektywie
tworzyswoistyrodzajstosunkówprodukcji,swoistewyobrażeniaoświe-
cie,porządekprawnyiinstytucjonalny.
Podrugie,WallersteinidącślademMarksa,przyznajeekonomii,ogól-
niemówiąc,znaczeniepodstawowe.Towymaganiarynku,stosowny
podziałpracyjestfaktempodstawowymwsocjologicznychanalizach.
Daleka,choćnieobca,jestmuanalizakulturowa.WrozdzialeoAfryce
czyAzjiPołudniowo-Wschodniejwielemamydanychozachowaniach
gospodarczych,niewieleosystemachrodzinnych,kapitalespołecznym,
itym,copięknieAlexisdeTocquevillenazywał„nawykamiserca”.Rów-
nieniechętnieWallersteinskłonnyjestdostrzegaćautonomicznycha-
raktersferypolitycznej.Dlategonieznajdziemywjegopracachaniuwag
oobecnychsystemachpolitycznych,aniteżuwagokorupcjiczy,jakto
bywanazywane,ustrojachkleptokratycznych.Niesposóbwięcnagrun-
ciejegoanalizodpowiedziećsobienapodstawowepytanie,czykryzys
