Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Modelekomunikacjispołecznej–elementycharakterystykiiimplikacjedlamarketingu
25
naukowegopoznaniaiwyjaśnianiarzeczywistości,pozwalanauchwycenieistotnych
składnikówprzedmiotupoznaniaidostrzeżeniegowewzajemnychzwiązkach,na
tlewiększejiszerszejcałości.Dziękitemuzabiegowiformalnemupromocjęroz-
patrujesięjakorelatywnieautonomicznyinstrumentmarketingu,będącyjednak
powiązanysieciązależnościzinnymiobszaramiifunkcjamiprzedsiębiorstwaoraz
elementamijegootoczenia.
Wteoriikomunikacjiwypracowanowieleodmiennychpodejśćdowyjaśnienia
istotytegoprocesu18.Różnijezarównozbiórzałożeńwyjściowych,zastosowaname-
todologia,jakipoziomformalizacjiorazuogólnieniarozważań.Zamiaremtego
fragmentupracyniejestszerszyopisicharakterystykamodelikomunikacji,formu-
łowanychnagrunciesocjologii,leczjedyniestworzeniepłaszczyznydlawłaściwe-
go,wielopoziomowegopoznaniaiopisukomunikacjimarketingowejjakokategorii
ekonomicznej,marketingowejizjawiskaspołecznego.
Napodstawieodmiennejtreścitriadypodstawowychelementówkomunikacji
nadawca–odbiorca–przekazwyróżniasię4odmiennegrupymodelikomunikacji:
(1)modeletransmisji,
(2)modeleekspresyjne,
(3)modelerozgłosu,
(4)modelerecepcji19.
Modeletransmisjistanowiąnajobszerniejszągrupępropozycjiteoretycznych
wyjaśniającychistotękomunikacjiikomunikowania.Zestawienieszczegółowych
wariantówmodelitejgrupywperspektywiehistorycznegorozwojuprzedstawiata-
bela1.1.Ichwspólnącechąjestprzyjęciezapodstawowyparadygmatkomunikacji
danegocelulubnadanymetapiebadania.Zakresdokonywanychuproszczeńwynikazprzyjęciaokre-
ślonychzałożeń,stanowiącychtzw.warunkipoczątkowemodelu.Modeleteoretycznemajądużewalory
poznawcze,inwencyjne,heurystyczne,ważnezpunktuwidzeniatworzeniateoriinaukowych,celem
tworzeniamodelijestbowiemwyraźneuchwycenieistotyzjawiskaioddzieleniejegologicznejstruktury
odtreściintuicyjnychczyempirycznych.Zob.:A.Malawski,Metodaaksjomatycznawekonomii.Studia
nadstrukturąiewolucjąsystemówekonomicznych,Ossolineum,Wrocław1999,s.23;A.Sagan,Badania
marketingowe.Podstawowekierunki,WydawnictwoAEwKrakowie,Kraków1998.
18Np.E.Kulczycki(Teoretyzowaniekomunikacji,rozdz.I,p.3,s.22–40)rozróżniaHujęcieimo-
delekomunikacji”,awśladzatymwyróżniadwaujęciakomunikacji:transmisyjneikonstytutywne.
HUpodstawtychujęć–jakpiszeKulczycki–leżąodmiennezałożeniametateoretyczne.Prowadzi
todotego,iżdefiniowaniepojęciakomunikacjijestwpisanewsiećzłożonązinnychpojęćzanurzo-
nychwróżnychdyskursachorazwyznaczasposóbkonstruowaniateoriikomunikacji.Oznaczato,że
odnośnepojęciesplątanejestznajważniejszymidziedzinaminaukhumanistycznychispołecznych”.
Idalejtrafniekonstatuje,nawiązującdoDance’aiKaplana–Hzatempowinniśmymówićzamiast
opojęciukomunikacji–orodziniepojęćzorganizowanychnaróżnychpoziomach[ś]rodziniepojęć
komunikacji”(ibid.,s.22).
19Tętypologięmodeliisyntetycznącharakterystykęposzczególnychwariantówprzedstawił
T
.Goban-Klas,Mediaikomunikowanie,s.52–79.Odmienneklasyfikacjemodelikomunikacjispołecz-
nejprezentują:J.Mikułowski-Pomorski,Badaniamasowegokomunikowania,PWN,Warszawa1980,
s.58–117;B.Dobek-Ostrowska,Podstawykomunikowania,s.75–108.
