Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Przemianyspołeczno-kulturowychwzorcówrodziny15
pierwszychmałżeństw,wzrostuliczbyzawieraniamałżeństwpowtórnychoraz
wzrostuliczbyurodzeńdziecipozamałżeństwem(zob.podrozdział1.1.4.).Wy-
mienionewskaźnikidemograficzneobecniestanowiąspórwśródautorów1
zjednejstronyautorzypisząokryzysie(zmierzchu,zaniku)rodziny,azdrugiej
stronyozmieniającymsiękształcierodziny(zob.podrozdział1.1.5.).Przemia-
nomrodzinytowarzyszyrównieżzmianaról,obowiązkówipreferencjikobiet
imężczyzn(zob.podrozdział1.2.),obecnośćindywidualizmuwwybranychsfe-
rachżyciajednostkiorazdążeniedoautonomii(zob.podrozdział1.3.),atakże
alternatywneformyżyciamałżeńsko-rodzinnego(zob.podrozdział1.4.).
101010Przemianyrodzinynaprzestrzenilatorazichdeterminanty
Pełneukazanieprzemianrodzinyorazpełnacharakterystykazjawiskakoha-
bitacjiniejestmożliwabezodniesieniasiędozmianzachodzącychwmakro-
imikrostrukturachspołecznych.Należyspojrzećwstecz,prześledzićuwarunko-
waniarodzinyorazjejprzemianywdłuższymokresie,abyzrozumiećkondycję
rodzinywspółczesnej.Chodzituszczególnieozmianyspołeczne,jakiedoko-
nałysięwżyciuspołeczeństwnaprzestrzeniostatnich200lat,takwyraźnieod-
biegająceodtegowszystkiego,codokonałosięwpoprzedzającymjetysiącle-
ciu.Fenomenowychprzemianostatnichdwóchstulecisprowadzasiędofaktu
ujawnieniasięniespotykanychdotychczaspotrzebczłowiekaimożliwościich
zaspokajaniadziękipostępowitechnicznemuiwynalazkom.Zjawiskatełączą
sięzdwomaogólnymiprocesamispołecznymi,amianowiciezindustrializacją
iurbanizacją.Sątoprocesyciągłe,dokonującesięnadal,aichobecnafazacha-
rakteryzujesiępostępującympodziałempracyiruchliwościąspołeczną,mecha-
nizacjąprocesówpracyiautomatyzacjąprodukcji,odkryciemiwykorzystaniem
nowych,bardziejwydajnychźródełenergii,odkryciemiwykorzystaniemno-
wychsurowców,wzrostemwydajnościpracyiwynikającymstądwzrostemdo-
chodunarodowegonaprzeciętnegomieszkańca,powstaniemiwzrostemwiel-
kichmiastiaglomeracjimiejsko-przemysłowych.Niemałąteżrolęwprocesie
przemianrodzinyodegrałynoweideologiespołeczneipolityczne,awśródnich
szczególnieideeemancypacyjneifeministyczne9.
Przemiany,jakiemająmiejscewspołeczeństwie,należałobyodnieśćtakże
dometaforyfalA.Toffler’a10,któryużyłtegookreśleniado„wielkichtransfor-
macji”11cywilizacyjno-społecznychwhistoriiludzkości.Pierwszafalawyróż-
9F.ADAMSKI:Rodzina.Wymiarspołeczno-kulturowy.Kraków,WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego,2002,s.141.
10Zob.:A.TOFFLER:Trzeciafala.Przeł.A.WOYDYŁŁO.Warszawa,PaństwowyInstytutWy-
dawniczy,1986.
11Zob.:K.POLANYI:TheGreatTransformation.ThePoliticalandEconomicOriginsofOur
Time.Boston,BeaconPress,2001.
