Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Zasadyogólne
Art.7
waćsięjednością,jeżelichodziotożsamośćmiejscaiczasu.Wobectegotewartości,
którewypracowanowprawdzienagrunciebardziejrozwiniętejdogmatyki-prawa
cywilnego,mogąbyćprzydatneprzyustalaniuwkonkretnymprzypadkuznaczenia
klauzuliinteresuspołecznego.
11.[Pojęciesłusznegointeresuobywateli]Kategoriasłusznegointeresuobywatelitotak-
żeklauzulageneralnaodsyłającadokryteriówpozaprawnych.Mimożeustawodawca
posłużyłsięliczbąmnogą,chodzituwistocieododatnioocenianyinteresindywidu-
alny.Wpiśmiennictwieiorzecznictwiesądowymcodozasadyodrzucasiętezęobez-
względnymprymacieinteresuogólnegonadinteresemindywidualnym(zob.wyrokSN
z18.11.1993r.,IIIARN49/93,OSNCP1994/9,poz.181;wyrokiNSA:z6.02.2018r.,
IOSK1858/17,LEXnr2447029;z17.01.2018r.,IIGSK2945/17,LEXnr2473641;
B.Adamiak[w:]B.Adamiak,J.Borkowski,Kodeks…,s.78-79).Podkreślasięwręcz,
żeprzyjęciepierwszeństwainteresuspołecznegoskutkująceograniczeniemupraw-
nieńjednostekalbonałożeniemnanieobowiązkówwymagakażdorazowowykazania
przekonującychprzesłanektakiegorozstrzygnięcia.Obatypyinteresówpowinnybyć
zatemstaranniewyważone.Zochronywpostępowaniukorzystakażdyrodzajinteresu
indywidualnego,oilemożnagonazwaćsłusznym.Poszukiwanieznaczeniapojęcia
słusznościbezodwołaniasiędobogategodorobkudoktrynyprawacywilnegobyło-
by-jaksięwydaje-znaturyrzeczyułomneinieuzasadnione.Koncepcjęsłuszności
identyfikujesięczęstozzamieszczonymwart.5k.c.pojęciemzasadwspółżyciaspo-
łecznego,choćsformułowanietowspółcześniejestpoddawanekrytycezuwaginasko-
jarzeniazsystememsocjalistycznymiwzorcamiradzieckimi(zob.L.Leszczyński,Do-
breobyczaje…).Termintenpojawiłsięwrodzimymsystemieprawnymwlatach60.
ubiegłegowieku,gdydominowałatendencjadowprowadzaniadorodzimegojęzyka
prawnegopojęćstanowiącychodpowiednikiutrwalonychterminówprawaburżua-
zyjnego,alebrzmiącychinaczejinacechowanychideologicznie(zob.L.Leszczyński,
Przywracanie…,s.449-464).PrzyjętąwKodeksiezobowiązańkoncepcjęzasadsłusz-
nościzastąpionowówczasradzieckim(zamieszczonymwart.130KonstytucjiZSRR
z1936r.)pojęciemzasadwspółżyciaspołecznego(zob.T.Pajor,Kilkauwag…,s.136).
JakpodkreśliłL.Leszczyński,pojęcietoistotnieukształtowałorozumienietradycyj-
nychklauzulsłusznościwokresiePRL(L.Leszczyński,Przepisyprawne…,s.745).
Wpiśmiennictwieakcentujesięaspektspołecznyczywręczsocjalnyzasadwspółżycia
społecznego,identyfikującje,popierwsze,zregułamiodnoszącymisiędostosunków
międzyludzkich,takimijakposzanowanieżycia,godnościczłowieka,jegoprywatno-
ści,ochronysłabszejstrony,rodziny,dobra,sprawiedliwości,lojalności,uczciwości,
ochronyposzkodowanego,obowiązkudotrzymywaniaumów.Podrugie,wśródzasad
współżyciaspołecznegoniektórzywymieniająokreślonepostulatyczystandardyor-
ganizacjiżyciaspołecznego,tj.sprawność,porządek,efektywnośćczyposzanowanie
tradycji(zob.M.Pyziak-Szafnicka[w:]Kodekscywilny…,red.M.Pyziak-Szafnicka,
JoannaWegner
89