Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stwierdzićmożnawkażdymprzypadku,wktórymwdanymdziałaniuwy-
stępujenawetjednazpostacisprawności,
•
syntetycznym,stanowiącymogółwszystkichwalorówrozpatrywanych
łącznie.Wtymsensiedziałasiętymsprawniej,imwięcejwalorówspraw-
nościposiadadziałanie,aposzczególneznichwystępująwnajwyższym
wymiarze,
•
manipulacyjnym,którytożsamyjestzezręcznością,oznaczającądziałanie
możliwiedokładnezzamierzeniem,zniewielkimwysiłkiem,leczdużąła-
twością,szybkościąipłynnością.
ZdaniemJ.Zieleniewskiegopowyższeznaczenianiesąwystarczające,aby
wyjaśnićzagadnieniesprawności.Uwzględniającsprawnośćwujęciusyntetycz-
nym,trudnodokonaćoceny,którezdziałańcechujesięwiększąsprawnością:to,
któreposiadawięcejwalorówpraktycznegodziałania,leczwniższymstopniu,czy
takie,któreposiadamniejsząichilość,alewstopniuwyższym.Ponadtobrak
wspólnejmiarydlaróżnychwalorówpraktycznych,któraumożliwiłabyichpo-
równywanie,doprowadziładozaproponowaniapojęciasprawnościwsensieogól-
nym.J.Zieleniewskiprecyzujejąnastępująco:ntenspośródminimalnieskutecz-
nychwariantówdziałania[...],który-jeśliowyborzewariantuzadecydowała
cennośćskutku-jestnajkorzystniejszylubnajekonomiczniejszyspośródnajbar-
dziejskutecznych,jeślizaśowyborzewariantuzadecydowałakorzystnośćlub
ekonomiczność,totenprzynajmniejminimalnieskutecznywariantjestnajbardziej
sprawny[...],któryjestnajskuteczniejszyspośródnajbardziejkorzystnychlub
najbardziejekonomicznych”[Zieleniewski,1979,s.235].Żadnedziałanieniejest
jednaksprawnewsensieogólnym,jeżeliniezapewniaprzynajmniejminimalnej
skuteczności.Należywięcwyeliminowaćtemożliwościrozwiązań,któreniespeł-
niająwymoguskutecznościminimalnej,pozostałenatomiastuporządkowaćwe-
długkryteriumstanowiącegopodstawęwyboru,czyliwokreślonychokoliczno-
ściach-skuteczności,ekonomicznościlubkorzystności.
Przyjmując,żeczłowiekmaświadomośćistotnychcelówswojegodziałania,
posiadawiedzęnatematkryteriumocenydziałaniawdanychokolicznościach,
czylidokonujeprawidłowegowyborupodstawowejpostacisprawności,jak
równieższeregujewszystkieprzewidywane,aostatecznieirzeczywisteskutki
swojegodziałaniawedługichcenności,wynikaztego,żedokonujeonwyboru
przedsięwzięćmającychnaceluusprawnienieswojegodziałania.Ponieważ
usprawnieniemjestkażdazmiananalepsze,sprawnedziałanieprowadzido
osiąganialepszychwyników.nIdeałemjestsprawnośćdziałania-mistrzostwo,
nadaniemuwszystkichpozytywnychcech,azarazempozbawienienegatyw-
nych”[Łasiński,2003,s.44].Działaniejestzatemtymbardziejsprawne,im
mniejcechnegatywnychposiada,awięcejpozytywnychitownajwyższym
stopniu,gdyżpozbawionajakichkolwiekwłaściwościnegatywnychmożebyć
tylkobezczynność,brakjakiegokolwiekdziałania.Sprawnośćniejestzwiązana
wyłączniezrealizacjącelów.Niezbędnejestwykorzystywanieodpowiednich
16
