Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
CzęśćI.Zagadnieniaogólne
żetakiesceptycznepodejściedozasadynaukowościjestprzesadzone
iwjęzykoznawstwieraczejodosobnione.Przeciwnie–językoznawcy
jakoprzedstawicieledyscyplinydośćścisłej,alehumanistycznej,dążą
dojejunaukowienia.Odbywasiętoróżnymisposobami,m.in.przez
niezawszeuzasadnionerozbudowywanieterminologiiczyrozszerzanie
opisuwwynikuzastosowaniaosiągnięćinnychdyscyplin,np.statystyki,
socjologii,psychologii,anawetnaukprzyrodniczych.Wystarczywspo-
mnieć,żetowłaśniedziewiętnastowiecznilingwiścijakojednizpierw-
szychodwołalisiędoteoriiK.Darwina.Jeślizaśdzisiajzastanawiamy
sięnadnaukowościąkulturyjęzyka,tonależyzauważyć,żewnaszych
warunkachdośćwcześniezastosowanowniejelementysocjolingwisty-
ki,psycholingwistyki,teoriitekstuczyteoriikomunikacji.
Choćwięcnaukowośćkulturyjęzykamożejeszczeuniektórych
badaczyuprawiającychwswoimmniemaniutzw.czystąlingwistykę
budzićwątpliwości,toniemożnapodawaćwwątpliwośćsamejistoty
iosiągnięćjęzykoznawstwanormatywnego,którewnajgorszymrazie
dasięumieścićwobszarzelingwistykistosowanej;jednakwobiego-
wymznaczeniujęzykoznawstwostosowaneto–wopozycjidojęzyko-
znawstwaczystego–cośtrochęgorszegoiniedokońcaokreślonego,
coś,czegostatusnaukowyniejestdokońcapewny.
Trzebatuzauważyć,żerozważaniadotyczącelingwistykistoso-
wanejmajątyleżdługą,cobogatątradycjęiwEuropiezostałyzainicjo-
wanenapoczątkuXIXw.przezAugustaF.Bernhardiego.Nadzagad-
nieniemtymzastanawiałsiętakżeJanBaudouindeCourtenayimimo
iżw1888r.pisał,żeczystonaukowezastosowaniajęzykoznawstwa„są
jeszczedosyćpokaźne,alezatojegozastosowaniadożyciapraktycz-
negonadzwyczajsąskromne”54,tomożliwośćzastosowanialingwistyki
widziałm.in.wuczeniusięinauczaniujęzyków,wretorycepraktycz-
nejiortoepii.Miałaonawedługniegoformułowaćprzepisywłaści-
wejwymowyizasadypoprawnegoposługiwaniasięformamiwyrazo-
wymiorazprzepisypoprawnegoporządkuwyrazów.Wtensposób,
chociażtegotaknienazwał,ustaliłprzezpewienczasobowiązującą
wnaszychwarunkachdefinicjękulturyjęzykanazywanejteżortoepią.
Przypomnijmy,żepierwszywnaszejliteraturzesłownikpoprawnej
54J.BaudouindeCourtenay,Ozadaniachjęzykoznawstwa[w:]Ojęzykupolskim.
Wybórprac,s.418.
