Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI.Zagadnieniaogólne
wegoubóstwa.Jegorozważanianatematkulturyjęzykazostałyopub-
likowanewpracyNastrażyjęzyka.Szkicezzakresupoprawnościikultury
językapolskiego(Warszawa1937).
Podobnymizałożeniamiwswojejdziałalnościwdziedziniekul-
turyjęzykakierowałsięZ.Klemensiewicz.Wyłożyłjenajdobitniej
wartykulePoprawnośćipedagogikajęzykowa35.Źródłemnormyjestwe-
długniegoususmodernusgrupyspołecznejposługującejsiędialektem
kulturalnym,cowypływaznaturyjęzykaimowy.Niemożebyćna-
tomiastfaktemnormatywnymorzeczenielingwisty,którejesttylko
poradąrzeczoznawcyinauczyciela.Językoznawcaniedysponujeżad-
nymiśrodkamiumożliwiającymikierowanierozwojemjęzyka,dlatego
niemożeuprawiaćpolityki.DziałalnośćgramatykaokreślaZ.Klemen-
siewicz,,niejakopolitykę,alejakopedagogikęjęzykową”36.Ponieważ
językoznawca
jestwłaśniepedagogiem,aniepolitykiemaniprawodawcą,istotnąwagę
przywiązujesiędopouczenia,wyjaśnienia,dowodzenia,nakłaniania,prze-
kazywania,czasemnawetwzruszania.Niezależymubowiemnanarzucaniu
biernemuwykonawcynormobwarowanychsankcjąkarną,alenawychowa-
niuczynnego,myślącegoużywcymowyojczystej,żywiącegodlaniejtakże
szacunekiprzywiązanie;używcy,którybydbałonajlepsząpostaćswego
mówieniadlasamejuciechy,jakąonodajeprzezświadomywysiłek,orazdla
szlachetnejambicjidowodzeniatąswojąpostawąwzniesieniasięnawysoki
poziomkultury,nakładającypewneobowiązki37.
Trzebapowiedzieć,iżtakżedziałalnośćpraktycznaKlemensiewi-
czanastawionabyłanawychowanie.Wswoichwystąpieniachpouczał
iwyjaśniał,dowodziłinakłaniał,przekonywał–czasamiwzruszał.
TaksamopostępowałW.Doroszewski,autorklasycznegojużdziś
opracowaniaKryteriapoprawnościjęzykowej,wydanegowWarszawie
w1950r.(Nadkryteriamiocenyfaktówjęzykowychniebędziemysię
tuzastanawiać–jestonichmowawczęścipracydotyczącejmożliwo-
ścioddziaływanianajęzyk).Zajednązmetodbadaniażywegojęzyka
35Z.Klemensiewicz,Poprawnośćipedagogikajęzykowa,„JęzykPolski”1947,XXVII,
z.2,s.38–46.
36Idem,Składnia,stylistyka,pedagogikajęzykowa,Warszawa1982,s.778.
37Ibidem,s.778–779.
