Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społecznezadaniajęzykoznawstwanormatywnego
23
teoretycznymi.Niejasnaargumentacjaizawiłeprzepisy(np.ortogra-
ficzne)powodujązkoleichwiejnośćnormy10.
Chwiejnośćwostatnichczasachpotęgująprzemianysystemu
politycznego,którezasadniczowpłynęłynazmianęrolijęzykawży-
ciuspołecznymikulturalnym.Zmieniłysięteżzapatrywaniajęzyko-
znawców,którzydziśzastanawiająsięnietylkonadsamymkodem,
lecztakżenadzwiązkamijęzykazinnymikodami,zkulturączywresz-
ciezosobowościączłowieka.Wtychwarunkach,wedługJerzegoBart-
mińskiego,zacentrumstylowejęzykanależyuznaćstylpotoczny,
służącydoopisuiwyrażaniapodstawowychpotrzebjednostkiispo-
łeczeństwa,zawierającyobrazpodstawowychskładnikówludzkiego
świata,będącynarzędziemmyśleniaipercypowaniarzeczywistości11.
Trzebatutajzauważyć,żedużowcześniejA.Furdalpostawił
tezę,towłaśniejęzykpotocznyjestodmianąpodstawową,żema
charakternajbardziejuniwersalnyizatakijestuważanyprzezprze-
ciętnychjegoużytkowników12.Wedługtegolingwistynaukapowinna
wyprzedzaćzapotrzebowaniespołeczne,przewidywaćrozwójjęzyka,
obserwowaćstosunkijęzykowe,rozwijaćbadaniasocjolingwistyczne
ipopularyzowaćwiedzęonim.Porateżjużnazrównaniepowszech-
nejwiedzyojęzykachzinnymidziedzinamilingwistyki.Jednostka
natomiastpowinnawiedzęzdobywać,dbaćozgodnośćznorma-
mi,kształtowaćpostawęnakazującąniewyrzekaniasięjęzykapolskie-
go.Jesttoważnewdobieekspansjikultursilniejszych,wczasach,
gdypanujeprzeświadczenie,żenauwagęzasługujątylkoelementy
niektórych(ekspansywniejszych)kultur.A.Furdaluważa,żewrażli-
wościjęzykowejistylistycznejniedasiękształtowaćprzezteoretycz-
nesformułowaniaireguły.Jesttomożliwetylkoprzezobcowanie
zdziełamiliterackimi.Stądszczególnarolaszkoływkształtowaniu
kulturyjęzyka13.
10Por.M.Bugajski,Praktyczneiteoretyczneznaczeniepojęcia„normajęzykowa”[w:]
Kulturajęzykadziś,red.W.Pisarek,H.Zgółkowa,Poznań1995,s.63–73.
11J.Bartmiński,Stylpotocznyjakocentrumsystemustylowegojęzyka,„PoradnikJęzy-
kowy”1991,z.1–2,s.15.
12Por.A.Furdal,Klasyfikacjaodmianwspółczesnegojęzykapolskiego,Wrocław1973.
13Idem,Jednostkiiinstytucjewtrosceojęzykojczysty[w:]Aktualneproblemykultury
języka,s.7–12.