Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
10Językimowa
Językzkoleistanowinspołecznywytwórzdolnościmowy”oraznkonwencji(ł)
przyjętychprzezgrupęspołeczną”(deSaussure1961:25).Jestbytemabstrakcyj-
nym,trwałym,społecznym.Sytuujesięwświadomościspołecznej,podlegaewolucji
iniejestmożliwydobezpośredniejobserwacji(Nowak2011:41).Efektemużycia
mowyjestkonkretny,indywidualnyimomentalnyaktmówienia,zaśrezultatem
użyciajęzykajesttekst,czylispójnyciągzdańwypowiedzianychlubzapisanych,
powiązanychtreścią(tematem)(Dobrzyńska1993:9).Konkretnewytworyjęzyka
umożliwiająwglądwjegostrukturę.
Reasumując:język(langue)tonsystemznaków(ł)służącydoporozumiewania
sięwobrębiedanejspołeczności”(Polański2003:269;zob.teżdeSaussure1961).
Odnosisiędouporządkowanegozbioruleksykalno-semantycznego(systemleksy-
kalny)orazregułgramatycznych(systemgramatyczny).Mowa(language)zaśozna-
czaumiejętnośćkomunikowaniasięzapomocąjęzyka.Mówienie(parole)zkolei
totworzenieiodbiórwypowiedzijęzykowej.
Wzakresietakinterpretowanejmowyzawierasięwięctakżerozumienieniezbędne
doodbioruianalizywypowiedziijęzykawogóle.Wiążesiębowiemzpojmo-
waniemrelacjimiędzyabstrakcyjnymidźwiękamiaelementamirzeczywistości
pozajęzykowej,doktórejdźwiękitesięodnoszą(por.Porayski-Pomsta2002:20).
Wynikastądwniosek,żejęzyknienaśladujerzeczywistości,nieodzwierciedlajej,
alejąinterpretuje.Wramachmownejzdolnościczłowiekamożliwajestczynność
społeczna,czyliporozumiewaniesięzapomocąjęzykawramachdanejwspólnoty
ikultury.
Ponadtopojmowaniejęzykajakoprzedmiotubadańwjęzykoznawstwie,czylidys-
cyplinienaukowejzajmującejsięjęzykiem,jegonaturą,strukturąwewnętrzną,
rozwojemifunkcjami,owocujeakcentowaniemodmiennychjegoaspektów
wzależnościodtypuprzyjętejmetodologii.
Itakstrukturalizm,czylikierunekjęzykoznawstwarozwijającysięnapoczątku
XXw.,odczasówFerdinandadeSaussure’adefiniujejęzykjakoabstrakcyjną,auto-
nomicznąstrukturę-systemznakówiregułichużycia.Językjawisięjakokodpry-
marniefoniczny,wtórniepisany,wktórymznakiproste(słowa)sąprzekształcane
zapomocąadekwatnychregułgramatycznychwznakizłożone.
Zkoleigeneratywizm(gramatykageneratywno-transformacyjna),któregotwórcą
jestamerykańskilingwistaNoamChomsky(drugapołowaXXw.),zakłada,że
językstanowispecyficznymechanizm,służącydogenerowania,czylitworzenia
itransformowania(przekształcania)zdań.Wtymprocesieistotnajestkompeten-
cjajęzykowa,czylidziedziczonaprzezludzizdolnośćdoposługiwaniasiękodem
