Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sowniewspółbrzmiiłączysięzpojęciami„samodzielności”
,„zdzia-
łania”i„oddzielenia”
,którewydobywająistotnepodtymwzględem
konotacje.Dziełosztukito,najkrócejrzeczujmując,zmaterializowa-
naformaideiiintencjikreacyjnej,mającejpierwowzórwsprawczym
„stańsię!”samegoStwórcy,realizacjapłodnychautorskichzamysłów.
Popierwszewięc,niejestonobytemsamodzielnym,autonomicz-
nymisamopowstałym,lecztym,cotylkopozostaje,jakoukończone
igotowe,sprawionewswojejobecnejpostaci,popoprzedzającymje
akcietwórczym.Jestwięcczymśwcześniej„zdziałanym”zzewnątrz,
wytworemminionychoperacjiwykonawczych,czyliskutkiem,relik-
temiślademzewnętrznychprzyczyn,czynnikówsprawczegoproce-
su,składającychsięwprzeszłościnajegopowstanie.Pojęciedzieła
odsyłaprzeztodotwórcyidookolicznościjego„sprawstwa”
,takjak
skutekwskazujenaswojeprzyczyny,acowięcej,wtymsystemiepo-
jęciowo-logicznymdziełoznaczywłasnysenstylkootyle,oilezna-
czyswojągenetycznązależność,jakowaruneksinequanon,odtego,
żewpewiensposóbizjakichśpowodówzostałowcześniejcelowo
wytworzone.Skorowięcdziełowistociemaznaczeniepochodnej,
uzyskanegoskutku,totylkopodwarunkiemrozpoznaniaprzyczy-
nowychźródeł.Podrugie,jakzpowyższegowynika,dziełobędące
zachowanąpozostałościątego,cospowodowałoisprawiłojegopo-
wstanie,jeżeliprezentujesięsamo,ukazujesięwpostacioddzielonej
odźródłowegopodłoża,zaznaczabrakciągłościzcałymprocesem
doprowadzającymniegdyśdopowstałejformy,utratęzwiązkuzze-
społemprzyczyndecydującychojegofinalnymkształcie,uzasad-
niającychitłumaczącychgowczasie,gdyówkształtsięwyłaniał.
„Dziełotonicinnegojakergon–pisałGadamer–idokładnietak
jakkażdeinneergon,wyróżniasiętym,żejestodseparowaneodwy-
twórcyiprocesuwytwarzania”3.
Wskazaneprzesłankipojęciowesąotyleistotnedlahistoriisztu-
ki,żepodbudowująjejnastawienienadzieło,naartystycznyobraz
jakoprzedmiotwyjaśnień,któremiałybyprzeciwdziałaćjegoodcię-
ciuodformatywnychczynników,procesówizależności,aprzezto
stanowićremediumnautratęgenetycznychznaczeń,przywracaćje
3
H.G.Gadamer,Romantyzm,hermeneutyka,dekonstrukcja,przeł.P
.Dehnel,
w:idem,Językirozumienie,wybór,przekładiposłowieP
.DehneliB.Sierocka,
Warszawa2003,s.156.
28
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
