Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Irańskakulturastrategiczna…
49
nanie,żeżadnedziałanie,niezależniejaksilne,niejestwstanieanizakłó-
cić,anizatrzymaćspiskówuknutychprzezświatowepotęgi.Naród,któ-
ryjestprzekonanyoistnieniuskrytychoperacjikonspiracyjnychnadużą
skalę,zczasempopadawmarazm,niezdolnośćdziałaniawinnysposób
niżwycofaniesięzaktywnejpolityki.Rezultatemtegowostatniejfazie
jestskrajnycynizm.
Irańczycyuważają,że„oni”toniezmiennyelementspisku,wymie-
rzonegowchwałęichpaństwa.Wiarawspiskiprowadzidowykształ-
ceniasięnieufnościwobecintencjidrugiejstrony.Nicwięcdziwnego,
zeIrańczycyżyjąwcieniusilnejnieufnościipodejrzliwościwobecob-
cych-ichksenofobiajedyniewzrasta,gdymusząsięzmierzyćzpotęż-
niejszyminiżonisami„nimi”.W1965rokuAndrewWestwoodpisał,że
„Irańczycymajątendencjędocynizmu.Niejesttojednakefektichigno-
rancji,niezrozumieniaczyteżjakiegośnarodowegodziwactwa,comożna
byłobyzmienićchociażbynadrodzeedukacji.Jestonzrodzonyzaspra-
wąobiektywnejrzeczywistości,potwierdzonyprzezrealiai,oczywiście,
równieżprzezrealiapolitykikształtowany”2.DoktorArthurMillspaugh,
którykierowałdwiemamisjamifinansowymiwIranie-najpierwwlatach
1923-1928,anastępnie1943-1945,potwierdziłtakiosądwdobrzeznanej
pracyAmericansinIran(1947).MillspaughokreśliłPersówjako„wyraź-
nieindywidualistycznych,którychumysłjestskoncentrowanynaichwła-
snym,niepewnymlosie.Świadomośćwiększejspołecznościjestograniczo-
na-chybażemowaocechachwspólnych,takichjaknieufnośćistrach”3.
Chcącbyćsprawiedliwym,należyzauważyć,żeIrańczycyprzechodzą
powolnąistopniowątransformacjęzespołeczeństwatradycyjnegowno-
woczesne/progresywne.Podobnązmianęprzechodzi,siłąrzeczy,ichkul-
turapolityczna,będącaświadkiemprzenikaniaelementówhoryzontalnej
kulturypartycypacyjnej,którapowolirozkładapatrymonialnestruktu-
rywładzy.TymsamymwspółczesnakulturapolitycznaIranustanowi
połączeniepatrymonializmuielementówprzypisywanychdemokracji.
Obecniewirańskimspołeczeństwiedająsięsłyszećgłosynieustrasze-
niewzywającedoaktywnychinterakcjizeświatem,choćjednocześnie
wsercachiumysłachdecydentówwTeheranieniezmienniedominuje
nieufnośćwobecZachoduiobawaprzedstaniemsięofiarąkolejnegospi-
skuzestronypotężnychpaństw.Takaspecyficznakonstrukcjadałaoso-
biewyraźnieznaćpodczasnegocjacjinadJCPOA.Poniżejzaprezento-
wanokilkaempirycznychdowodównawyraźneistnieniekulturowego
wymiarunegocjacjizgrupąP5+1.
2Zob.A.Westwood,mePoliticsofDistrustinIran,„AnnalsoftheAmericanAcademy
ofPoliticalandSocialSciences”,Vol.358,March1965,s.1234.
3
A.Millspaugh,AmericansinIran,meBrookingsInstitution,Washington,D.C.1946,s.78.
