Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENiE
Pomimoupływujużbliskostulatodwyodrębnieniasięwteoriiekonomiinurtu
instytucjonalnegoniesłabniefundamentalnyspórdotyczącyodmiennychwizji
funkcjonowaniagospodarki,sprawnościmechanizmurynkowegoczyrolipań-
stwawgospodarce.Możnawręczodnieśćwrażenie,żedyskusjamiędzyprzed-
stawicielamineoklasycznejwizjigospodarkiaichoponentamireprezentującymi
nurtinstytucjonalny,wskazującyminarozlicznesłabościnniewidzialnejręki”,
stajesięcorazgorętsza.
Fundamenttejdyskusjistanowiprzekonanieekonomistówinstytucjonalnych,
żeinstytucjestanowiąpodstawęwszelkichdziałańludzkich.Sąwpisanewist-
nienieczłowiekaispołeczeństwa,wobrębiektóregoonfunkcjonuje,stanowiąc
łącznikmiędzyprzeszłością,teraźniejszościąaprzyszłością.Wynikatozfaktu,
żekażdazbiorowośćczygrupaludzistopniowotworzy,świadomielubnieświa-
domie,pewienzbiórzasad,którewpływająnapostępowanieludzi,atakżena
relacjemiędzyczłonkamispołeczeństwa.Składająsięnanierozwiązaniaocha-
rakterzezarównoformalnym,jakinieformalnym.Niezależnieodtego,wjakiej
formiewystępują,instytucjekształtująpercepcjęświata,stosunekdoinnychlu-
dziorazsposóbfunkcjonowaniasferygospodarczejipodmiotówwniejdziała-
jących.
D.AcemogluiJ.A.Robinsonproponująsystematyzacjęsamychinstytucji
orazprezentująmożliwościichoddziaływanianaotoczeniegospodarcze.Wyod-
rębniajądwiepodstawowegrupyinstytucji-instytucjepolityczneorazgospo-
darczelubekonomiczne.Instytucjeekonomicznestanowią,zdaniemautorów,
zespółbodźcówizachętorazograniczeńdotyczącychpodmiotówgospodar-
czych,wpływającychjednocześnienaosiąganeprzeznierezultatyekonomiczne.
Zkoleiinstytucjepolitycznerównieżdeterminująograniczeniaizachęty,jednak
dotycząsferypolitycznej.Zgodniezujęciemproponowanymprzezpowyższych
autorówinstytucjepolityczneumożliwiająalokacjęwładzypolitycznejdeiure
orazdeterminująfunkcjonowanieinstytucjiekonomicznych.Wtymujęciuin-
stytucjemająstrukturęhierarchiczną,wramachktórejinstytucjepolitycznedo-
minująnadekonomicznymi.Analizującdziejoweznaczenieinstytucji,D.Ace-
mogluiJ.A.Robinsondokonujątakżeichpodziałunainstytucjenwyzyskujące”
(extractiveinstitutions),wktórychniewielkiegrupyosóbsprawującychwładzę
eksploatująiwykorzystująresztęspołeczeństwa,orazinstytucjenwłączają-
ce”(inclusiveinstitutions),któreumożliwiajądostępdosprawowaniawładzy
