Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RomanBäcker
tywne,któregonajważniejszymcelemjestbezpośredniezaspokajaniewłasnych
potrzebżyciowych.Skłonnośćdopodtrzymywaniawięzispołecznychwtym
przypadkunieistnieje.
Myśleniemitycznewformiezbiorumniejlubbardziejuporządkowanych
epifenomenówmożeprzejawiaćsięgeneralniewtrojakisposób:wformiereligii,
ideologiibądźmyśleniaplemiennego,inaczejmówiąc:trybalnego.
Toostatniecharakteryzujesięistnieniembardzoostregopodziałunaumy”
iuoni”
.Zanikawrazzrozpademtradycyjnychstrukturspołecznychinamargi-
nesachspołeczeństwmasowychprzekształcasięparadoksalniewformęowiele
bardziejpierwotną,którąmożnanazwaćtypemmyśleniapostplemiennego,
odartymzobyczajów,niepisanychkodeksówpostępowaniaibogatejsymboliki.
Pozostajeświadomośćodrębnościwłasnegomiejscazamieszkaniailumpowskie
traktowaniewszelkichobcychspraw.Świadomośćpostrybalnamatymsamym
charakterbardziejatawistycznyipierwotnyniżplemienna.Nicdziwnego,że
zwyklejestściślesprzężonawjednącałośćzeświadomościąwegetatywną.
Fundamentalizmstanowizazwyczajspecyficzneprzekształceniemyślenia
religijnego.Oiledlakażdejreligii(aleteżideologii)typowajestbardzowy-
raźnahierarchiawartości,tofundamentalizmmacharakterbardziejtrybalny.
Podstawowypodziałwynikatutajzrozróżnieniaocharakterzedualnym:umy”
iuoni”
.uMy”-wspólnotawiernych,przestrzegającaregułwiaryiwpełnisięim
podporządkowująca,orazuoni”-ci,którzytegonieczynią.Fundamentalizm
jesttypowąformąkontrakulturacji,stanowibowiemreakcjęnapoczuciezagro-
żeniazestronydominującejkultury,naciskówmodernizacyjnychszczególnie
odczuwanychprzezludzisilniezakorzenionychwtradycji,najczęściejreligijnej.
Myśleniefundamentalistycznepoodpowiedniejtransformacjiważnychele-
mentówjegostrukturymożezostaćprzekształconewtotalitarnągnozępolitycz-
ną.Gnozanp.manichejska,aleitotalitarna,jesthybrydąwynikającązpróby
zsyntetyzowaniareligiibądźideologiizmodelemprawdy.Zewzględujednak
naniekrytyczne,monopolizującepodejściedotegożmodelutraktujesięwtym
sposobiemyślenianaukęjedyniejakoformę,atymsamymwistociewykorzy-
stujesięnieją,ajejantytezę-quasi-naukę.
Wszystkiepowyższetypymyśleniamożnausytuowaćnacontinuum
pomiędzybiegunamidwóchlogik:analitycznejorazemanatystycznej
13
.
13
KategoriaLucienaGoldmana,zob.szerzejA.Pomorski,Duchowyproletariusz.Przyczynekdo
dziejówlamarkizmuspołecznegoirosyjskiegokosmizmuXIX-XXwieku(namarginesieantyuto-
piiAndriejaPłatonowa),Warszawa1996,s.12;J.Żylina-Chudzik,Aktywistycznaeschatologia
MikołajaFiodorowajakopragmatycznaimplikacjajegoantropologii,htp://www.filozofiarosyjska.
uz.zgora.pl(04.08.2011).
