Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
ZakładuRuchówPolitycznych.Naszymzamysłembyłozrealizowanieidei,aby
znamienicipolscybadaczeprzedstawiliswojenajnowszepodsumowaniaprac
wzakresieproblematykinaszegoZakładu.Ponadtozdawaliśmysobiesprawę
zfaktu,żewybraneideologie,doktrynyiruchypolitycznezostałyzaprezento-
wanewopracowaniachpochodzącychjużsprzeddziesięciuiwięcejlat.Dlatego
niniejszejubileuszowewydawnictwobyłodobrąokazjądopokazaniaaktualnego
stanubadań.TytułIdeologie,doktryny,ruchyspołeczneipolityczne.Wybraneprob-
lemywydajesięadekwatnydopostawionychcelówizamierzeń.Jednocześnie
nawiązaliśmydopodstawowychpojęć,poprzezktóredefiniujemyzagadnienia
wartościorazorganizacjipolitycznych.
AndrewHeywoodzdefiniowałideologięjakoumniejlubbardziejspójny
zbióridei,stanowiącypodstawęzorganizowanegodziałaniapolitycznego,bez
względunato,czyzmierzaonodozachowania,przekształceniaczyobalenia
istniejącegosystemusprawowaniawładzy”
3
.Jednakdopieropocząwszyodlat
60.XXwiekutermintenzacząłuzyskiwaćznaczenieneutralneiobiektywne.
Byłotozwiązanezwcześniejszymposługiwaniemsiętympojęciemwkontekście
pejoratywnym.KontynuatorzymarksizmuwXXwiekunadalimuzabarwienie
negatywne,wprowadzającdomyślipolitycznejterminuideologiaburżuazyjna”
jakosynonimodzwierciedleniainteresówklasypodtrzymującejsystemkapi-
talistyczny.Dodatkowoupowszechnilipojęciaideologiisocjalistycznejoraz
ideologiiproletariackiej,stanowiąceprzeciwieństwokapitalizmu.
PowstanieirozwójtotalitaryzmówXXwiekuzmieniłysposóbpostrzegania
terminuuideologia”
.TacymyślicielejakKarlPopperczyHannahArendt,odwo-
łującsiędopraktykifaszyzmuikomunizmu,zaczęlipostrzegaćideologięjako
zamkniętysystemprzedstawiającyjedyniesłusznysystemwartościpolitycz-
nych,eliminującyprzeciwnepoglądypolityczne.Wtymsensieideologiastawała
siębliskaświatopoglądowi.TakżeMichaelOakeshot,filozofkonserwatywny,
odrzuciłjąjakosystemmającyumożliwićeksplanacjętego,coniezrozumiałe
iniemożliwedopoznaniairacjonalnegoprzyswojenia.Wtensposóbtakżeikon-
serwatyścizrezygnowalizprzekonaniaotym,żemogąsamisiebiedefiniować
zapomocąterminuuideologia”
.
Wzwiązkuzpowyższym,przezdługielatanegującuideologię”
,nawiązywano
dopojęciadoktrynypolitycznej,któramiałastanowićkonkretyzacjęideologii,
adodatkowoprzenosićokreślonewartościnapoziomprogramupolitycznego.
NatęzależnośćzwróciłuwagęEdwardOlszewski,wskazującnakilkapłasz-
3
A.Heywood,Ideologiepolityczne,Warszawa2007,s.25.
