Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
EWASOLSKA
Tymsamymwpróbiemetodologicznegoujęciaproblemuniemoże
zabraknąćnastępującychzagadnień:
–Alternatywnośćikontrfaktycznośćjakodeskrypcjaeksponująca
cechypewnegostylumyślowegowbadaniachnaukowych9;
–Zakresowepowinowactwapojęćhistoriialternatywnej,utopii,re-
wizjonizmu,eksperymentunarracyjnego,historiiniekonwencjonalnej;
–Historiaalternatywnaahistoriauczona–ścieżkiobronyiaktu-
alnekonteksty,wtymzwrotestetyczny(wstronęmodeluart-basedrese-
arch)wrazzwaloryzacjąkategoriidoświadczenia(wstronępublichistory
ihistoriiniekonwencjonalnych).Tozkoleiwprowadzapomijanywątek
sądunadnarratywizmem10,wświetlektóregotrybkontrfaktycznyuobec-
pozostajewzorcemstylu,zarównopodkątemapologiikontrfaktycznościwbadaniach
historycznych,jakirozprawyzkontrargumentacjąwpostacizarzutówformułowanych
przezhistorykówznurturankowskiego,zwłaszczatradycyjnejflobawyprzedpokusą
płochychintelektualnychgieriprzedporzuceniempoważnychnaukowychdociekań”(s.
11),którewrazzpytaniemflcobybyło,gdybyś«sprowadząwszystkodoironii»”(s.16).
Rzeczywiście,wperspektywiepowierzchniowegoduchapostmodernizmuhistoriaeventu-
alisspotykasiętuznieodzownąironią,wyrażonąwdictumNietschego,przypomnianym
nawstępieprzezDemandta:flPytanie,cobysięstało,gdybyniewydarzyłosiętoczytam-
to,jestniemaljednomyślnieodrzucane,gdytymczasemjesttopytaniezasadnicze”(s.9).
IroniczniezatemformułujępostulatwłączeniaksiążkiDemandtawzestawlekturobo-
wiązkowychdlaadeptówstudiówhistorycznychiprzypomnieniaoniejczytelnikomni-
niejszegotekstu.Zaśdoprzypomnienia,żepopularneseminarium,któretenhistoryk–fi-
lozof–filologklasycznyprowadziłwlatach1983–1984naWolnymUniwersytecieBerliń-
skim,wznacznejmierzeprzyczyniłosiędopewnychprzewartościowańwmetodologicz-
nejświadomościhistorykówniemieckich,dołączamdezyderatrozpatrzeniatrybukontr-
faktycznegopodkątemregułyheurystycznejwspółczesnychbadańhistorycznych.Patrz
zatem:A.Demandt,Historianiebyła.Cobybyło,gdyby…?,przeł.M.Skalska,Warszawa
1999.
9IronicznąekspozycjątakiegostylumożebyćdictumTomaClansy:Thediferencebe-
tweenfctionandrealityisthatfctionhastomakesense,[za:]K.Wiesolek-Kuta,Readingand
WritingtoLearn,ABC-CLIO,2008,s.53.
10Pojęcieflnarratywizmu”funkcjonujewpolskiejliteraturzeprzedmiotuwodniesie-
niudoteoriihistoriidominującejodkońcalatsześćdziesiątychubiegłegowieku,wefek-
cierozprzestrzenieniasiępojęciaflnarracyjności”nadziedzinyspozaliteraturoznawstwa.
Metodolodzyuwydatniająprzytymparadygmattekstualno-kostruktywistyczny,wrazze
zwrotemjęzykowymwnaucewogóle(zob.E.Domańska,Historiaegzystencjalna.Krytyczne
studiumnarratywizmuihumanistykizaangażowanej,Warszawa2012,s.14–15).Wbadaniach
metahistorycznychztrzechtradycyjniepojmowanychianalizowanychetapów:kweren-
dalno-chronologicznego,analityczno-krytycznegoiudostępniania,tenostatniwydobyto
wtedyzcienianieistotności.Wcentrumrozważańznalazłysięnarracyjnestandardyorga-
nizacjiwiedzy;zamiastkategoriiprawdyireferencji,deskrypcjiiwyjaśnianianawokan-
dęwstępują:interpretacjaireprezentacja,konstruktsemiotycznyirelacjeintertekstualne.
Aprzedewszystkimpojęcieflnarracji”,określanejprzeznieprzekładalnejednoznaczniena
językpolskisłowoflaccount”(Narrativeasanaccountofaconnectedsequenceofactions,events
andcircumstances.Suchaccountsmaycontainvaryingamountsofdescriptions,analysisand
