Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Historia
uwagę(Kosseleck2001),żerozejściesiędrógpamięciihistoriiwiążesięzproce-
semprofesjonalizacjitejostatniej,polegającymnaprzejściuodżywegodoświad-
czenia(ulokowanegowpamięci)dobadańhistorycznych(historiografii).Zgod-
niezopiniązapominaniekonsekwentniezmierzadounaukowienia,awięcdo
stworzeniapodstawhistoriografiijakodziedzinywiedzy.Takiestanowisko,jaksię
wydaje,reprezentujewdalszymciąguwielubadaczy,niejednokrotnieróżniących
sięodsiebiewinnychkwestiach.
Drugipoglądwydajesiębardziejzniuansowany.Jegozwolennicy,m.in.
JacquesLeGof,KrzysztofPomianczyPaulRicoeur,dowodzą,żepamięćpozo-
stajezhistoriąwrozlicznych,niezawszewykluczającychsięzwiązkach.Zacho-
wująccechydystynktywneobukategorii,wspomnianibadaczeanalizująswoistą
szarąstrefęmiędzyhistoriąapamięcią.KrzysztofPomian(2006:185-186)wna-
stępującysposóbdefiniujezachodzącemiędzynimirelacje:
Różnicemiędzyhistoriąipamięciązatemmaksymalnetam,gdziechodzioprze-
szłośćbardzoodległą,przeszłośćprzyrody,iulegająsprowadzeniudominimum
tam,gdzieprzeszłośćjestpodkażdymwzględembliskahistoryka.teżmaksy-
malnetam,gdziebadasiętrajektorieiichosobliwości,malejązaśprzybadaniu
formprzestrzennychirelacji,zwłaszczagdyuwzględniasięichwymiarprzeżycio-
wy,byosiągnąćminimum,gdymasiędoczynieniazjednostkami[ł].Chociaż
historiawniektórychzeswychnajnowszychprzejawówrozmyślnieoddalasięod
pamięcizbiorowej,aniekiedyotwarciesięjejprzeciwstawia,torozpatrywanajako
całośćnawetniepróbujesięodniejoddzielić[podkr.-R.S.].Pamięćzbiorowazaś
wystawionajestnawpływyhistoriiuczonej,opierającejsięnabadaniach,zwłaszcza
tam,gdzieprzekazywaniejejbierzenasiebiepaństwo.Znaczyto,żemiędzyhisto-
riąapamięciąniemanieprzenikalnejprzegrody.
Wszyscyzwymienionychtubadaczygotowitakżeuczynićzpamięciprzed-
miotzainteresowaniahistorii/historiografii.CzynitakJ.LeGof(2007),błyskotli-
wieanalizującwspółczesnąibardziejodległąpamięćśredniowiecza.Jednocześnie
dodam,żewspomnianyhistorykstarasięutrzymaćdystynkcjęmiędzynhistorią
pamięcizbiorowej”oraznhistoriąhistoryków”
.
Wreszciezgodnieztrzecimpunktemwidzeniatraktujesiępamięćhistoryczną
jakoformęwyzwoleniasięodhistorii/historiografii,postrzeganejjakoopresyjna
formułanarzucającaokreślonyobrazprzeszłościjakiegośnaroduczygrupyspo-
łecznej.Zwróconouwagę,żepojawieniesiępamięcijakoantydyskursuhistorii/
historiografiiczyprzeciw-historii(MichelFoucault)byłozwiązanezprocesami
demokratyzacjiidekolonizacjihistoriizarównowsensiewewnętrznym(wzna-
czeniuwyzwalaniasięmniejszościetnicznych,religijnych,seksualnych),jak
izewnętrznym(odnoszonymdosferyideologiipoupadkusystemówtotalitar-
nych).Wtensposóbróżnegrupypozbawionewłasnegomiejscawdominującym
obrazieprzeszłości(np.Indianieamerykańscy,AborygeniwAustralii,Hindusi