Historia ustroju w Polsce

Marian Kallas

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-20797-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

562

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kallas, Marian. Historia ustroju w Polsce. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019, 562 s. ISBN 978-83-01-20797-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kallas, M.

T1 Historia ustroju w Polsce

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2019

SN 978-83-01-20797-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 213314, author = "Kallas, Marian", editor = "", title = "Historia ustroju w Polsce", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2019", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-20797-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kallas, Marian

ED -

TI - Historia ustroju w Polsce

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2019

SN - 978-83-01-20797-7

ER -

Netografia (standard APA):

Kallas, Marian. Historia ustroju w Polsce [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/historia-ustroju-w-polsce-marian-kallas-213314.

historia ustroju, historia prawa, prawo administracyjne

Znany i ceniony podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków społecznych i humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych historią ustroju Polski. Podręcznik w przystępny sposób przedstawia rozwój form państwowości w Polsce od X wie...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-20797-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

562

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Do Czytelnika12
Przedmowa do pierwszego wydania14
Przedmowa do drugiego wydania16
Dział I. Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski18
Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) 20
Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne od połowy X w 20
1.1 Monarchia piastowska21
1.2. Rozbicie dzielnicowe i dążenia integracyjne w XIII w25
Rozdział 2. Rozwój terytorialno-administracyjny Polski (od XIV w.) 29
2.1. Odrodzone Królestwo Polskie. Unia Polski z Węgrami29
2.2. Unia Polski z Litwą (od 1385)33
Rozdział 3. Rozbiory Polski. Upadek I Rzeczypospolitej (1795) 41
3.1. I rozbiór (1772). Reformy podziału terytorialno-administracyjnego (1791)41
3.2. II rozbiór. Reformy podziału terytorialno-administracyjnego (1793)44
3.3. III rozbiór i likwidacja państwa polskiego (1795)46
Rozdział 4. Zaludnienie Polski (do 1795) 48
Część II. Ziemie polskie pod obcym panowaniem (1772/1795-1918) 51
Rozdział 5. Podziały terytorialno-administracyjne51
5.1. Zabór pruski (do 1806/1807)51
5.2. Zabór austriacki (do 1809)53
5.3. Zabór rosyjski (do 1830/1831)53
5.4. Księstwo Warszawskie (1807-1815)54
5.5. Królestwo Polskie (1815-1915)58
5.6. Zabór pruski (1807-1914). Wielkie Księstwo Poznańskie63
5.7. Zabór austriacki (1809-1914). Wolne Miasto Kraków.Autonomia Galicji (od 1861)65
5.8. Podziały okupacyjne w czasie I wojny światowej67
Rozdział 6. Stan zaludnienia 69
Część III. Państwo polskie po odzyskaniu niepodległości (od 1918) 71
Rozdział 7. Kształt terytorialno-administracyjny II Rzeczypospolitej (1918-1939). Podziały okupacyjne (do 1944/1945) 71
7.1. Tymczasowy podział państwa na województwa, powiaty, gminy71
7.2. Projekty zmiany podziału terytorialnego kraju77
7.3. Podziały okupacyjne w czasie II wojny światowej (1939-1945)81
7.3.1. Ziemie inkorporowane do Rzeszy Niemieckiej81
7.3.2. Generalne Gubernatorstwo83
7.3.3. Ziemie polskie pod okupacją radziecką (do 1941)84
7.3.4. Niemiecka okupacja ziem anektowanych przez Związek Radziecki (1941-1945)85
Rozdział 8. Ewolucja podziałów terytorialno-administracyjnych w Polsce (od 1944)86
8.1. Zmiany podziału terytorialnego (do 1975)89
8.2. Nowy podział terytorialny (1975-1998)93
8.3. Kształt terytorialno-administracyjny Polski w projektach konstytucyjnych (od 1989)95
8.4. Współczesne podziały terytorialno-administracyjne (od 1999)99
Rozdział 9. Ludność Polski po odzyskaniu niepodległości (1918) 100
Dział II. Ustrój państwa. Regulacje prawne i praktyka ustrojowa 104
Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) 106
Rozdział 10. Ewolucja pozycji ustrojowej monarchy (do 1791) 106
10.1. Władza monarsza za pierwszych Piastów i w czasie rozbicia dzielnicowego. Następstwo tronu106
10.2. Powstanie i rozwój urzędów dworskich i lokalnych. Skarbowość i wojsko108
10.3. Władza monarsza. Następstwo tronu w monarchii stanowej. Związek Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim111
10.4. Rada królewska. Urzędy centralne i lokalne. Skarbowość i wojsko131
10.5. Monarcha w okresie I Rzeczypospolitej136
10.5.1. Rzeczpospolita Obojga Narodów137
10.5.2. Monarcha. Elekcje. Artykuły henrykowskie i pacta conventa139
10.5.3. Urzędy centralne i lokalne. Skarbowość i wojsko143
10.5.4. Reformy ustrojowe (1764-1775)147
Rozdział 11. Powstanie i rozwój Sejmu 154
11.1. Geneza sejmu walnego. Sejmy prowincjonalne. Sejmiki ziemskie154
11.2. Sejm walny (1493)156
11.2.1. Stany sejmujące159
11.2.2. Rządy sejmikowe161
Rozdział 12. Sądownictwo 167
12.1. Sądy w monarchii patrymonialnej167
12.2. Sąd królewski. Sądownictwo stanowe168
12.3. Zmiany w organizacji sądów. Trybunał Koronny i Litewski (do 1791)171
Rozdział 13. Ustrój państwowy (od 1791) 175
13.1. Przygotowanie i uchwalenie Ustawy Rządowej z 3 maja 1791 r176
13.2. Organizacja władz państwowych179
13.3. Konfederacje: targowicka (1792) i grodzieńska (1793)189
13.4. Insurekcja Narodowa (1794)190
Rozdział 14. Ewolucja stosunku państwa do Kościołów. Mniejszości religijne. Żydzi 193
14.1. Chrzest Polski. Organizacja Kościoła katolickiego. Kościół prawosławny (od XIV w.)193
14.2. Organizacja Kościołów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów200
14.2.1. Kościoły chrześcijańskie200
14.2.2. Reformy Protestanckie203
14.2.3. Reforma Katolicka206
14.2.4. Stosunki wyznaniowe w czasach Stanisławowskich209
Część II.Ustrój ziem polskich pod obcym panowaniem (1772/1795-1918)214
Rozdział 15. Ustrój ziem polskich pod zaborami 217
15.1. Zabór pruski (do 1806/1807)217
15.1.1. Administracja217
15.1.2. Organizacja sądownictwa217
15.2. Zabór austriacki (do 1809)218
15.2.1. Administracja218
15.2.2. Organizacja sądownictwa219
15.3. Zabór rosyjski (do 1830/1831)220
15.3.1. Administracja220
15.3.2. Organizacja sądownictwa220
Rozdział 16. Ustrój centralnych ziem Polski (1807-1915) 221
16.1. Powstanie i upadek Księstwa Warszawskiego (1807-1815)221
16.2. Nadanie Ustawy Konstytucyjnej z 22 lipca 1807 r221
16.2.1. Monarcha223
16.2.2. Ministrowie. Rada Stanu i Rada Ministrów224
16.2.3. Sejm225
16.2.4. Administracja terytorialna227
16.2.5. Organizacja sądownictwa229
16.3. Powstanie i likwidacja Wolnego Miasta Gdańska (1807-1814)230
16.3.1. Gubernator231
16.3.2. Administracja231
16.4. Królestwo Polskie (1815-1915)232
16.3.3. Sądownictwo232
16.5. Nadanie Ustawy Konstytucyjnej z 27 listopada 1815 r. i Statutu Organicznego z 14 (26) lutego 1832 r234
16.5.1. Monarcha237
16.5.2. Namiestnik237
16.5.3. Rada Stanu. Zgromadzenie Ogólne i Rada Administracyjna238
17.3. Administracja. Samorząd terytorialny240
16.5.4. Sejm (do 1831). Koło Polskie w Dumie Państwowej240
16.5.5. Centralne organy zarządu krajem244
16.5.6. Administracja terytorialna. Samorząd gminny245
16.5.7. Organizacja sądownictwa246
Rozdział 17. Zabór pruski (1807-1914). Wielkie Księstwo Poznańskie248
17.1. Przywrócenie panowania pruskiego248
17.2. Odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego (od 1815)249
17.4. Sądownictwo powszechne i administracyjne252
Rozdział 18. Zabór austriacki (1809-1914). Wolne Miasto Kraków. Autonomia Galicji (od 1861) 254
18.1. Stanowisko Galicji w monarchii austriackiej254
18.2. Wolne Miasto Kraków (1815-1846)255
18.2.1. Utworzenie i likwidacja republiki255
18.2.2. Nadanie trzech konstytucji (1815, 1818, 1833)256
18.2.3. Ustrój polityczny256
18.3. Autonomia Galicji258
18.2.4. Sądownictwo258
18.3.1. Władze krajowe259
18.3.2. Władze rządowe260
18.3.3. Samorząd terytorialny261
18.3.4. Administracja szkolnictwa262
18.3.5. Sądownictwo powszechne i szczególne262
Rozdział 19. Okupacja wojenna Królestwa Polskiego (1915-1918) 263
19.1. Władze okupacyjne264
19.2. Akt z 5 listopada 1916 r265
19.3. Władze naczelne Królestwa Polskiego265
19.4. Sądownictwo266
Rozdział 20. Stosunki wyznaniowe na ziemiach polskich pod zaborami (1772-1918) 268
Część III. Państwo polskie po odzyskaniu niepodległości (od 1918) 275
Rozdział 21. Ewolucja formy ustrojowej państwa275
21.1. Odrodzenie państwa polskiego (1918)278
21.2. II Rzeczpospolita (do 1939)281
21.3. Wolne Miasto Gdańsk (1920-1939)283
21.4. Formy państwowości w latach 1939-1945284
21.4.1. Okupacyjne struktury państwowe285
21.4.2. Władze Rzeczypospolitej na Uchodźstwie287
21.4.3. Polskie Państwo Podziemne288
21.5. Polska Ludowa (1944-1989)290
21.6. III Rzeczpospolita (od 1989)311
Rozdział 22. Przygotowywanie i uchwalanie konstytucji (od 1919). Systematyka. Nowelizacje. Naczelne zasady ustrojowe 314
22.1. Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 r314
22.2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r314
22.3. Ustawa Konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 r332
22.4. Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska z 14 czerwca 1922 r334
22.5. Mała Konstytucja z 19 lutego 1947 r334
22.6. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca1952 r337
22.6.1. Systematyka ustawy zasadniczej340
22.6.2. Nowelizacje konstytucji341
22.6.3. Naczelne zasady ustrojowe346
22.7. Mała Konstytucja z 17 października 1992 r349
22.8. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r351
22.8.1. Systematyka ustawy zasadniczej359
22.8.2. Zasady konstytucyjne361
22.9. Zmiany konstytucyjne368
Rozdział 23. Ustrój polityczny państwa 375
23.1. Polska niepodległa (1918-1939)375
23.1.1. Ustrój państwa w Małej Konstytucji z 20 lutego 1919 r375
23.1.2. Ustrój państwa w ustawach zasadniczych z 1921 i 1935 r375
23.1.2.1. Prezydent Rzeczypospolitej375
23.1.2.2. Władza ustawodawcza. Sejm i Senat378
23.1.2.3. Władza wykonawcza380
23.1.2.4. Powszechne obowiązki i prawa obywatelskie381
23.2. Wolne Miasto Gdańsk382
23.3. Władze Rzeczypospolitej w czasie II wojny światowej (1939-1945)383
23.3.1. Emigracja383
23.3.2. Kraj (do 1945)385
23.4. Polska Ludowa (1944-1989)387
23.4.1. Organy państwowe w okresie przejściowym (1944-1947)387
23.4.2. Ustrój państwa w Małej Konstytucji z 19 lutego 1947 r392
23.4.3. Ustrój państwa w ustawie zasadniczej z 22 lipca 1952 r395
23.4.3.1. Organy władzy ustawodawczej. Sejm. Rada Państwa395
23.4.3.2. Władza wykonawcza418
23.4.3.3. Podstawowe prawa i obowišzki obywatelskie420
23.5. III Rzeczpospolita (od 1989)424
23.5.1. Nowe instytucje ustrojowe (1989-1992)424
23.5.2. Ustrój państwa w Małej Konstytucji z 17 października 1992 r427
23.5.3. Ustrój państwa w ustawie zasadniczej z 2 kwietnia 1997 r428
Rozdział 24. Organy kontroli państwowej (od 1919) i ochrony prawa 458
24.1. Najwyższa Izba Kontroli (od 1921)458
24.2. Biuro Kontroli (1944-1949)459
24.3. Najwyższa Izba Kontroli (1949-1952)459
24.4. Ministerstwo Kontroli Państwowej (1952-1957)460
24.5. Najwyższa Izba Kontroli (od 1957)460
24.6. Rzecznik Praw Obywatelskich (od 1987). Rzecznik Praw Dziecka (od 2000)463
24.7. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (od 1992)465
Rozdział 25. Administracja terytorialna. Samorząd (od 1918)466
25.1. II Rzeczpospolita (do 1939)467
25.1.1. Administracja rządowa467
25.1.2. Samorząd terytorialny470
25.2. Administracja na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką w czasie II wojny światowej (1939-1945)473
25.3. Polska Ludowa (1944-1989)473
25.3.1. Rady narodowe i samorząd (do 1950)473
25.3.2. Administracja terytorialna (od 1950)475
25.4. III Rzeczpospolita (od 1989)477
25.4.1. Administracja rządowa477
25.4.2. Samorząd terytorialny479
Rozdział 26. Organizacja wymiaru sprawiedliwości 487
26.1. II Rzeczpospolita (1918-1939)487
26.1.1. Sądy powszechne488
26.1.2. Sądy szczególne489
26.2. Sądownictwo w Wolnym Mieście Gdańsku490
26.3. Organizacja sądownictwa na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej (1939-1945)491
26.3.1. Sądownictwo na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką (1939-1945)491
26.3.2. Sądownictwo na ziemiach polskich pod okupacją radziecką (1939-1941)492
26.3.3. Sądownictwo Polski Podziemnej (1939-1945)492
26.4. Polska Ludowa (1944-1989)493
26.4.1. Sąd Najwyższy494
26.4.2. Sądy powszechne495
26.4.3. Sądy szczególne495
26.5. III Rzeczpospolita (od 1989)496
26.4.4 Prokuratura496
26.5.1. Sąd Najwyższy497
26.5.2. Sądy powszechne i sądy wojskowe498
26.5.3. Sądy administracyjne499
26.5.4. Krajowa Rada Sądownictwa500
26.5.5. Trybunał Konstytucyjny501
25.5.6. Trybunał Stanu505
Rozdział 27. Położenie prawne Kościołów i związków wyznaniowych. Mniejszości religijne 506
27.1. II Rzeczpospolita (1918-1939)506
27.1.1. Kościół katolicki508
27.2. Sytuacja związków wyznaniowych podczas II wojny światowej (1939-1945)510
27.1.2. Związki wyznaniowe mniejszości religijnych510
27.2.1. Kosciół katolicki511
27.3. Położenie prawne Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce po II wojnie światowej (od 1945)513
27.2.2. Mniejszości religijne513
27.3.1. Kościół katolicki514
27.4. Położenie prawne Kościołów i związków wyznaniowych w III Rzeczpospolitej523
27.3.2. Związki wyznaniowe mniejszości religijnych525
Tabele i zestawienia532
Wskazówki bibligraficzne544
Indeks nazwisk 547
Spis map553
Spis ilustracji555

TerytoriumprzyznaneKsięstwuWarszawskiemuokreśliłtraktatfrancusko-

-rosyjskiz7lipcaorazfrancusko-pruskiz9lipca1807r.Wedługtegoaktul

JKMKrólPruskizrzekasięnazawszeposiadaniawszelkichdzielnicyktórenależały

doKrólestwaPolskiegoyaprzeszłypodniu1stycznia1772r.wróżnychokresach

podpanowaniePruszwyjątkiemWarmiiiobszarówpołożonychnazachódodstarych

PrusynawschódodPomorzaiNowejMarchiiynapółnocodokręguChełmnawzdłuż

liniiodWisłydoPiłyprzezNawinyiwzdłużgranicokręgubydgoskiegoorazdrogi

zPiłydoDrezdenkayktóretoobszarywrazzmiastemitwierdząGrudziądzorazwsia-

miNowawieśyParszkiiSwierkozypozostaływewładaniuJKMKrólaPrustytułempeł-

nejwłasnościisuwerenności(art.XIII)2.

WolneMlastoGdańsk

TraktatypokojoweuregulowałytakżepołożenieprawneGdańskazokrę-

giem.Namocytraktatufrancusko-pruskiegoz9lipca1807r.DJKMKrólPrus

zrzekasięrównieżnazawszeposiadaniamiastaGdańska(art.XIV)Ó3.

;godnieztreściątraktaturosyjsko-francuskiegoz7lipca1807r.l

MiastuGdańskwrazzobszaremwpromieniudwóchmilodmurówmiastabędzieprzy-

wróconaniezawisłośćpodprotektoratemJKMKrólaPruskiegoorazJKMKrólaSaskiego

ibędzieonopodrządemustawyktóreobowiązywałytamwczasieygdyprzestałorzą-

dzićsięsamodzielnie(art.VI)4.

Nieliczneregulacjeustawyzasadniczejz22lipca1807r.dotyczyłypodziału

podzlałterytorlalny

terytorialnegoKsięstwaWarszawskiego.Wtymwypadkunieopartosięnawzo-

rachfrancuskich.Doniedawnapoglądtakidominowałwliteraturzenaukowej.

Postanowieniekonstytucji(art.64)yiżDKrajzostajepodzielonynasześćdepar-

tamentówÓ5oznaczałousankcjonowaniezmodyfikowanegow1806i1807r.do-

tychczasowegoytj.pruskiegopodziałudlapotrzebadministracji.

JednostkamizasadniczegopodziałuterytorialnegokrajuwczasachKsięstwa

Warszawskiegoywedługustawyzasadniczejybyłyldepartamentyypowiatyimu-

nicypalności(podziałtrójstopniowy).Ponadaniukonstytucjizamierzanowpro-

wadzićnowyyostatecznypodziałterytorialnypaństwa.Okazałosiętoniemożli-

wedorealizacjiwkrótkimczasie.WzwiązkuztymkrólFryderykAugustwydał

19grudnia1807r.dekretotymczasowympodzialedepartamentówKsięstwa

departamenty

Warszawskiegonapowiaty(bezokreśleniaichgranic)inazgromadzeniagmin-

ne.Akttenwymieniałsześćdepartamentówwnastępującejkolejnościlwarszaw-

powlaty

ski(10powiatów)ykaliski(13powiatów)ypoznański(14powiatów)ybydgoski

(10powiatów)ypłocki(6powiatów)iłomżyński(7powiatów).Niemalbezzmian

utrzymanodotychczasowegranicepowiatów.

;namienneyżewczęściDpopru-

skiejÓdoistniejącegopodziałuÎwliczbie60Înapowiatydostosowanoliczbę

zgromadzeńwyborczychdlaszlachty(sejmiki).

Niezdołanowprowadzićwżyciepostanowieniakonstytucjiomunicypalności

munlcypalnoścl

(art.67)jakonajniższejjednostcepodziałuterytorialnego.WeFrancjijednolicie

zorganizowanogminymiejskieiwiejskie.

;amunicypalnościwKsięstwieWar-

szawskimuznanoostateczniekilkaspośródnajwiększychmiast.Dlapozostałych

miastywłączniezprywatnymiyorazwsiwtrybiepozakonstytucyjnymFryderyk

2PriwomiędzynirodoweihistoriidyplomityDzni0Wybórdokumwentówywstępioprac.

L.Gelberg(dalejPriwomiędzynirodoweyL.Gelberg)yt.1yWarszawa1954ys.18.

3Ibid.ys.18.

4Ibid.ys.16.

5DziennikPraw<KsięstwaWarszawskiego>y(dalejDPKW)yt.1ys.XXXIV.

Brak wyników

Historia ustroju w Polsce

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra