Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Równieżwzakresiepodziałówadministracyjnychstaranosięoupodobnienie
nowychnabytkówterytorialnychdostarychprowincjiKrólestwaPruskiego.
;namienneyżeziemiepolskiestałysięterenemwielueksperymentówustro-
jowychyktórychpozytywnewynikiwprowadzonodopozostałychprowincji
pruskich.
NaterytoriumRzeczypospolitejyzajętymprzezPrusynamocytraktatu
z18września1773r.ywprowadzononowyyobcypodziałdlapotrzebadmini-
stracji.Byłtopruskipodziałnalprowincjeydepartamentykamerypowiatyoraz
gminymiejskieiwiejskie.DlaokupowanychprzezPrusyziempolskichkról
FryderykIIustaliłw1773r.nowenazwyprowincjiyktórychobszarniepokrywałsię
zPrusamiKrólewskimiiPrusamiKsiążęcymi.Większośćziempolskichzajętych
podczasIrozbioruweszładonowejprowincjiÎPrusy;achodnie(Westpre-
PrusyZachodnle
ussen)Îobejmującejwojewództwalpomorskieymalborskieichełmińskie
(bezGdańskaiTorunia).DoprowincjitejprzyłączonoteżniewielkączęśćPrus
Wschodnich(Ostpreussen).
;większenieobszaruPrus;achodnichnastąpiło
dziękiwłączeniudotejprowincjiw1775r.częściWielkopolskiiKujawstano-
wiącychokręgnadnotecki(Netzedistrikt).
Prusy;achodniebyłyprowincjąobejmującą(dojesieni1806)jedendeparta-
mentzośrodkiemstołecznymwKwidzynie.Tęfunkcjędlaokregunadnoteckie-
gospełniałaod1775r.Bydgoszcz.Prusy;achodniedzieliłysięnapowiaty(11)
orazinspekcjepodatkoweyzwanepowiatamimiejskimiywystępującejedyniedo
końcaXVIIIw.
;zajętychw1793r.ziempolskich(powcieleniuGdańskaiToruniadoPrus
;achodnich)utworzononowąprowincjępodnazwąPrusyPołudniowe(Sfidpre-
PrusyPołudnlowe
ussen)ydzielącąsiępoczątkowonadwadepartamentylpoznańskiipiotrkow-
ski.StantenuległzmianiepoIIIrozbiorzePolskiykiedydoPrusPołudniowych
przyłączonoczęśćMazowszazWarszawą.RównocześnieodPrusPołudniowych
odłączonodawnewojewództwopłockieiziemiędobrzyńską(zajętew1793).
Ponadtoniewielkączęśćdawnegowojewództwakrakowskiegowłączonopod
względemadministracyjnymw1795r.doŚląskajakotzw.NowyŚląskyobejmu-
jącypowiatypilecki(siewierski)ilelowski.PrusyPołudniowewgranicachustalo-
nychw1795r.dzieliłysięnatrzydepartamentylpoznański(17powiatów)yka-
liski(11powiatów)iwarszawski(10powiatów).Równocześniestolicęprowincji
przeniesionozPoznaniadoWarszawy.
NaterenachzajętychwIIIrozbiorzezachowanonaokresrokudotychczaso-
wyustrójiadministrację.Nowąprowincjęod1797r.nazwanoPrusamiNowo-
PrusyNowowschodnle
wschodnimi(Neuostpreussen).JejośrodkiemstołecznymzostałBiałystok.Wskład
tejprowincjiwchodziłydwadepartamentylbiałostocki(10powiatów)ipłocki
(6powiatów).Przywytyczaniugranicpowiatówopartosięnaistniejącymwcza-
sachpolskichpodzialenaparafie.
Najniższąjednostkąpodziałuterytorialnegobyłagminawiejska(jednost-
kowa).
Pracenadokreśleniemostatecznegokształtuterytorialno-administracyjnego
ziempolskichokupowanychprzezPrusywkolejnychrozbiorachzakończono
w1799r.OznaczałotoyżeustaleniewewnętrznegopodziałuPrusPołudniowych
iNowowschodnichzajęłowładzompruskimsześćlat.Stantenutrzymałsiędo
pogromuPrusjesienią1806r.Wówczasnastąpiłypoważnezmianywprzynależ-
nościpaństwowejwiększościziempolskichzaborupruskiego.Pruskipodziałdla
potrzebadministracjimiałgłówniecharakterhistoryczny.Jednocześniewystę-
powaływnimczynnikiracjonalistyczne.
51
