Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dosystemuprawapaństwowegoprzyjmowanebyłynormyprawa
zwyczajowego.Zaczęłyoneprzenikaćdoprawastosowanegoprzez
przyjęciewpraktycedotychczasowychzwyczajówistosowanieichjako
rolasądownictwa
własnychnorm.Prawodotycząceosóbindywidualnychznajdowałoza-
monarszego
stosowanieprzedewszystkimwfunkcjonowaniupowstającychwskali
całegopaństwaorganówsądowniczychwładcy,sankcjonującychdotych-
czasoweprawo.Wtensposóbdziałalnośćjudykaturypanującego,zwła-
szczawokresierozdrobnieniadzielnicowego,wpływałaprzezrozstrzygnię-
ciasądowenamodyfikacjenormprawazwyczajowego.
Sprzyjałotoupowszechnieniusięprawawgranicachposzczególnych
dzielnicwjednejprzyjętejwersji.Jednocześniedziałalnośćdzielnico-
wychsądówmonarszychorazudziałwwykonywaniuwymiarusprawie-
dliwościtworzącychsięwtymokresiezgromadzeństanowych,stwarza-
ławarunkidlaróżnicowaniasięprawanaterytoriumKrólestwaPolskie-
go,dającpoczątekjegopartykularyzacji.
Wdawnejkonstrukcjiprawnopaństwowejźródłemsprawiedliwości
byłprzedewszystkimwładca.Dopierozczasemrozwinęłasięjegodzia-
łalnośćprawodawcza.Stanowienieprawamiałocharakterarbitralny.
Wtymsensiewładcabyłgłównymźródłemprawaocharakterzepublicz-
nym.Prawomonarszemiałocharakterpublicznyzewzględunaniezależ-
pozycjęmonarchyjakoczynnikazewnętrznegowstosunkudopodda-
nych.
publicznycharakter
Publicznycharakternormprawnychwydawanychprzezmonarchębył
prawamonarszego
istotąprawodawczejdziałalnościmonarchy.Monarchamiałmonopolna
stanowienieprawauznawanegopowszechniezaobowiązującewmiej-
scachisytuacjachpublicznych.
Działalnośćtabyłauzupełnianatakżeprzezprawodawstwopowsta-
łenagrunciesądowniczym.Wtrakciewyrokowaniatworzonozasady
prawne,którewpływałynaprzekształceniadotychczasowegoprawa
zwyczajowego.Tegorodzajudziałalność,przyrozszerzeniusięmonar-
szychstruktursądowychwskalicałegopaństwapodległegojego
zwierzchnictwu,stanowiłapodstawędopowstaniajednolitegoprawa.
Wjegozakreswchodziłotakżeprawoosóbindywidualnychdotyczą-
cezarównosprawosobowych,majątkowych,jakteżkarnych,związanych
znaruszeniemdóbrosobistych,majątkowych,azwłaszczaodnoszącesię
dosytuacjizagrożeniażyciaizdrowia.Odpowiadałotoistocieosobistych
relacjijednostekzpaństwem,któreumacnianebyłyprzezliczneakty
prawne,wydawanegłównieprzezwładców,uosabiającychówczesnepań-
stwo.Przybierałyonecharakterprzywilejów,umów,przysiąg.Następowa-
łownichzawiązaniestosunkówprawnychmiędzywładcąapoddanymi.
WokresieodXdoXIIIw.wydawaneprzezwładcówaktyprawneby-
łypodstawowymźródłemprawastanowionego.Normaprawnazawarta
wustawachmonarszychorazwyrokisądowemiaływpływnakształtowa-
ustawymonarsze
niesięsprawocharakterzepublicznym,jakbezpieczeństwopubliczne.
26