Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wporównaniudoinnychośrodkówustanowiłaiutrwaliłanadługielata
podziałnacentrumiperyferia2(Dobroczyński,Gruszka,2016).
Metaforacentrumiperyferiówmawnaucenietylkogeograficzny
charakter,leczrównieżodnosisiędokwestiimerytorycznychiepiste-
mologicznych.Peryferiomprzypisujesięsłabośćspowodowanąlokalny-
miuwarunkowaniamiikulturowymkontekstem,podczasgdycentrum
jestprzedstawianejakodomenawartościuniwersalnychczywręczucie-
leśnienieracjonalności(Danziger,1996,2006).Ponieważośrodkipery-
ferycznenieposiadająodpowiednichzasobówbyprowadzićbadaniaoraz
odkrywaćfundamentalneprawaizależności,więcpozostajeimpodpo-
rządkowywaniesięiuznawaniestandardówustalonychwnaukowych
centrach.Wysiłkiidorobekperyferycznychośrodkówsązatemnotorycz-
niemarginalizowane,aonesamestająsięofiaramiograniczeniaprzez
Upożyczonąświadomość”(Easton,1991).
Wodniesieniudowspółczesnejpsychologiimodelamerykańskiego
centrumijegoperyferycznychsatelitówulegadziśosłabieniuzarów-
nozewzględunawzrostznaczeniaośrodkówbadawczychspozaUSA,
jakipodziałpsychologiinasubdyscyplinyorazjejcorazwiększezróż-
nicowaniemetodologiczne(Brock,2014;Danziger,2006).Teprocesy
sprzyjajątworzeniupolicentrycznychprezentacjihistoriipsychologii,
uwzględniającychdorobektwórcówiośrodkówzcałegoświata(Benja-
min,Baker,2012;Brock,2006a,2006b,2006c,2014;Danziger,2006).Nie
jesttołatwezadanie,ponieważwymaganietylkospoglądanianadzieje
poszczególnychtradycjipsychologicznychzszerszejperspektywy,lecz
równieżuchwyceniaichwzajemnychpowiązań.Danziger(1996,2006)
zwracaponadtouwagęnadwiepokusyczyhającenabadaczadziejówro-
dzimejpsychologii,któryzamierzajeuniezależnićodamerykańskiego
centrum.Pierwszaznich,tochęćprzedstawieniarozwojupsychologii
jakohistoriimodernizacji,czylijejunaukowianiawedługabstrakcyjnego
modelustawaniasięcorazbardziejnaukową3.Jednakwielewskazujena
2
Przyczymbyłtotylkodalszyciągpodziału,któryzaistniałwXIXwieku.Niemalidentycz-
nąrolęnależybowiemprzypisaćpsychologiiniemieckiej,gdyżwpływowibadaczeztegokrę-
gujęzykowego–JohannFriedrichHerbart,GustavTeodorFechner,WilhelmWundtczyFranz
Brentano–ustanawialiwówczaskryterianaukowościpsychologiijakonowejdyscyplinynauki.
3
TrafnąilustracjątakiejstrategiijestprzedstawionaprzezJacobaR.Kantora(1942/2000)
propozycjaujęciadziejówpsychologiijakoprocesujejubehawiorystyczniania.
11
