Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
europejskichprawosądzeniawsprawach,wktórychchociażby
jednąstronąbylipoddanieuropejscy[19].Zaniepokojonatym
WysokaPortapróbowaławlatach1837–1855skłonićrządzącego
wówczasAhmadaBejadoakcentowaniawróżnychformach
zwierzchnościStambułunadTunisem,alepróbytebyły
torpedowaneprzezFrancję,któradążyładoutrzymaniastatus
quo[20].
AhmadBejmiałambitneplanyumocnienianiezależnościkraju
izorganizowałm.in.26-tysięcznąarmię.Bejstalepodnosiłpodatki
iwprowadziłmonopolnaprodukcjęorazsprzedażwielutowarów.
Mimotowpływybyłyniewystarczającenapokryciewszystkich
wydatkówiAhmadBejzaciągnąłpierwszykredytzagraniczny.Jego
następca–MuhammadBej(1855–1859)–popoprzedniku
odziedziczyłgospodarkęwyniszczonąpodatkamiikorupcją,
coosłabiałojegopozycjęwobeckonsulóweuropejskich.WTunisie
rezydowałwówczasbardzodoświadczonywsprawachosmańskich
konsulbrytyjskiRichardWood.W1857r.Wood,wspólnie
zfrancuskimkonsulemLéonemRochesem,zmusilibejadowydania
dekretuokreślającegopodstawowezasadypraworządnościwkraju.
Dekrettenprzyjętyzostał10września,ajegonazwa–Ahdal-Amn
(przyrzeczeniebezpieczeństwa)–nawiązywaładozobowiązania
podjętegoprzezbejaoprzestrzeganiuzasadywolnościosobistej
iwłasnościpoddanych,równościmuzułmanówiniemuzułmanów
wobecprawaorazoprawieobcokrajowcówdonabywania
wTunezjinawłasnośćmajątku.Toostatnieprawootworzyłokraj
przedkapitałemeuropejskim.Ustępstwobejawobeckonsulów
europejskichskłoniłogrupęludziznajbliższegootoczeniawładcy
dodziałańnarzeczdalszegoograniczeniajegosamowoli
izreformowaniasystemuzarządzaniakrajem.Naichczelestał
wpływowyministerChajrad-Dinat-Tunsi.Działaniareformatorów
zbiegłysięzżądaniamikonsulóweuropejskichprzestrzeganiaprzez
bejazobowiązańwynikającychzdekretuAhdal-Amn.Wrezultacie
tychnaciskówiżądańnowybejTunisu,Muhammadas-Sadik
(1859–1882),zgodziłsięogłosićw1860r.dekretwprowadzający
nowąformęrządów,zbliżonychdomonarchiikonstytucyjnej.
