Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
spotkaniachgromadząsięgłówniedzieci.Bajarzamibywająstarekobiety
.Łączą
onezdolnośćopowiadaniazinnymiobowiązkami,jakprzędzenie,tkanie,
nawlekaniepaciorkówirobienienaszyjników,czyłuszczenieorzeszkówziemnych.
Bajkiopowiadajątakżenowopoślubioneżony.Umiejętnościąopowiadaniabajek,
zwłaszczatychprzyniesionychzwłasnegodomostwa,łatwomogązjednać
sympatięnajmłodszychczłonkówzagrodymęża,atymsamymułożyćsobie,
nieraztrudne,stosunkiwpoligynicznychrodzinach.
Dobrybajarzzachowujesięprzedsłuchaczamijakaktordramatyczny
.
Posługujesięgestem,mimikątwarzy,przerywaopowiadaniebądźprzyśpiesza
temponarracji.Używaróżnychbarwgłosu,wyrażającychlitośćigniew,pochwałę
czypogardę.Naśladujegłosybohaterówbajek(wtymtakżezwierząt)iczęsto
odwołujesiędoideofonów.Jesttogrupasłówoznacznieszerszymzakresie
funkcjiodznanychnamonomatopei,ionietypowejdlajęzykahausabudowie
fonetycznej.Wtensposóbbajarzmożeprzekazaćefektspadającychkropli
deszczu,odgłoswspinaniasięnadrzewo,kształtprzedmiotuczyszybkość
wykonywaniaczynności.Samwzbudzawsobieemocje,któreudzielająsię
zgromadzonym.Publicznośćwłączasiędo„przedstawienia”,komentując
przebiegwypadkówiżywiołowonaniereagującokrzykamizdziwienia,strachu
czyzachęty
.Możespontanicznieinscenizowaćfragmentyznanychsobiebajek,
czyteżpowtarzaćpartietekstu.
Ciągłośćbajkimogąprzerywaćwkomponowanewniąwstawkipoetyckie.
Urozmaicająonewypowiedźartystyczną,utrzymująsłuchaczywnapięciu,nadają
bajcedramatycznycharakterbądźzawierajątreściszczególne,którychnie
możnawyrazićzwięźlewinnysposób.Takieutworypoetyckie,jakteżwyjątkowo
ważnefragmentybajek(naprzykładwypowiedzizwierząt),wykonujesię
śpiewnym,fałszowanymgłosem.Dlapodniesieniaobrazowościstylubajarzmoże
nagleprzerwaćprezentacjęfabułyutworuibezpośredniozwrócićsiędobohatera
opowiadanejbajki,czyteżjejsłuchaczy,komentującwtensposóbwybrany
szczegół.
Oboktegotypukomentarzy,dobajekwprowadzasięsentencje,przysłowia,
przypowieściorozbudowanejsymbolice,czyparabole.Bajkihausańskiemają
stereotypoweformułkiotwierająceizamykające.Zaczynająsięzazwyczaj
słowami:„Otoona,otoona”lub„Otoona,otoupragniona”,nacozgromadzeni
odpowiadają:„Niechprzyjdzie,byśmyposłuchali”,„Niechprzyjdzieiidziesobie
dalej”,czy„Niechprzyjdzieiumilinamczaspogawędki”.Następniebajarz
wprowadzabohaterówbajkiinformując—równieżprzyużyciuustalonych
formułek—oczymbędziemowa;„Jesttobajka
ozającuiszakalu”,czy„Byłsobiepewienchłopak”.
Poprzedstawieniutreścibajkinastępujeformułazamykająca,któraprzyjmuje
różnykształt,leczwyrażajednąmyśl:to,cozostałoopowiedziane,jestwymysłem.
Najczęściejspotykasięwypowiedzi;„Niechspadnietonagłowęmyszy”,czy
„GdybynieGizo,nakłamałbymsiędowoli”.PająkGizojestbohateremcałego
cyklubajekhausańskich.Niekiedyużywasiędłuższychwypowiedzizamykających
bajkęwrodzaju:„Niechkłamstwotoprzyniesiepożytek.Jutrorano,gdyobudzę
sięzesnu,obymznalazłzamojąchatąskórzanyworekwypełnionymonetami.
NiechpająkGizonasypiemisrebrabezliku.Jeśliniebędzietamworka
zpieniędzmi,niechchociażznajdęgorzkątykwę”.Testereotypoweformułki,
wprowadzająceizamykającetreśćbajek,zostaływprzekładachpominięte.
Pełnewalorybajkihausańskiejmogłabyprzekazaćtylkokamerafilmowa,
uruchomionawczasienaturalnych,aniezaaranżowanych,popisówbajarza.
Utworyspisane,głównieprzezwcześniejszychbadaczyeuropejskich,znacznie
straciłynawartości.Nietylkonieuwzględniająoneróżnychelementów
