Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zakresie”
27
.Itępostaćnależyzdefiniowaćjakodekoncentrację.Dekon-
centracjaprzezponadstolatbędzieistotnymzjawiskiemadministracji
przykładFrancji
weFrancji
50
–ażdoreformdecentralizacyjnychwprowadzonychustawą
z2marca1982r.,dotyczącychprawiwolnościgmin,departamentów
iregionów.PojawisięrównieżwdrugiejpołowieXIXw.wscentralizo-
wanejadministracjikrajówniemieckich.
Dekoncentracjawtymrozumieniustaniesięteżodtegoczasuzasadą
prawaadministracyjnegoujmowanąrównorzędniezzasadądecentralizacji.
Zasadadecentralizacjiadministracji
51
jakoprzeciwstawieniescentralizo-
zasadadecentralizacjijako
hasłoobozuliberałów
wanejadministracjibiurokratycznejstałasięjednymzgłównychhasełXIX-
-wiecznegoobozuliberałów,aledoszłafaktyczniedogłosuwdrugiej
połowietegożstulecia.Przedstawicieleliberalizmupolitycznegoigospodar-
czegowychodzilizzałożenia,iżźródłemrozwojupaństwajestwolnośćinie-
skrępowanadziałalnośćjednostki,arolapaństwawsferzeekonomicznejwinna
zostaćzredukowanadominimum.„Ideałemliberałówbyładecentralizacja
administracji,którąujmowanojakonadanieniższymorganomadministracji
określonegostopniaprawnejsamodzielnościwobecorganówwyższych”
28
.
Otrzymaniesamodzielnościprzezorganniższypowodowałozarazem
ograniczeniezależnościsłużbowejiosobowejodorganuwyższego.
Samodzielnośćkompetencjiidecyzjioznaczałateż,żeorganomwyższym
przysługująjedynieuprawnienianadzorczewobecjednostekzdecentrali-
zowanych,tj.ingerowaniawyłączniewprzypadkachprzewidzianych
prawem.Decentralizacja,takrozumianąsamodzielnością,odróżniasięod
dekoncentracji,tabowiem,jakjużwskazano,będącpochodnącentralizacji,
polegałanaprzenoszeniuzadańnahierarchiczniepodporządkowaneorgany
niższe.Należyjednakzaznaczyćpoglądwnauceprawa,iżwystępujący
wadministracjiprocesdekoncentracjimożeprzerodzićsięwdecentraliza-
cję,jeśliorganyniższeuzyskająwłaściwystopieńniezależnościodorganów
wyższegostopnia,przyczymsamozjawiskodekoncentracjitraktowanotu
jakozabiegorganizacyjnyitechniczny.JednakżeJanJeżewskipodkreśla,iż
decentralizacjajestjakościowązmianąustrojuadministracji,którejistotąjestchroniona
prawemsamodzielnośćorganów,iwówczasdekoncentracjajestodniej„rozłączna”,
pozostającpostaciąprawnącentralizacji
29
.
WXIXw.zasadnicząpostaciądecentralizacjiadministracjistałsięsa-
samorządijegopodziały
morząd
52
itęformęmożnaokreślićjakodecentralizacjęterytorialną.
Pojawiłasięteż,choćpóźniej,decentralizacjarzeczowa,którejrezultatem
pozostawałzakładadministracyjny.
27
J.Jeżewski,op.cit.,s.54–56.
28
H.Izdebski,Historiaadministracji,s.135.
29
J.Jeżewskiop.cit.,s.59.Winnymmiejscudodaje,wśladzanaukąfrancuską,że
pojęciedecentralizacjiniesieideęwspólnotylokalnej,którasamarozstrzygaowłasnych
sprawachijejkonstytutywnymielementamisą:osobowośćprawna,własne(wybierane)
organy,niezależneodwładzycentralnejipoddanejejkontroliwniewielkimzakresie,s.97.
42
