Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
wego,wiejskichkościołówidomuchłopskiego,któryswoimpismempolemicznym
„Technicyifilolodzy”zabrałgłoswwiszącymwpowietrzukonflikcie21.
Powyższakrótkawypowiedźosoby,którapozostawałazLutschemwkontakcie
nagrunciezawodowym,najlepiejpokazuje,żewśródjegowymienionychosiągnięć
zanajważniejsze,wręczpomnikowe,uznanoinwentarzezabytkówśląskich.Wko-
lejnychlatachwpiśmiennictwienatematochronyzabytkówpojawiałysiękrótkie
wzmiankioLutschu.Możnatuprzytoczyćjednąznich,autorstwaS.Hartmanna,
zamieszczonąwartykulenatematochronyzabytkówwPrusachWschodnich:
Sporadycznieprzedupływemkadencjiodchodzilikonserwatorzyprowincjonalni
zpowoduprzeniesienia,jakkonserwatorśląskiHansLutsch,którywlutym1901r.
zostałpowołanynakonserwatoradoBerlina.Wwielusprawachkontynuujący
dziełoswegopoprzednika,tajnegonadradcyPersiusa,którymiałdecydującyudział
wtworzeniuzdolnejdoosiągnięć,efektywnejochronyzabytkówwPrusach22.
AutorpowyższegocytatuwyraźniewskazałnarolęReinholdaPersiusawbudo-
waniupruskiejochronyzabytków.WedługniegoPersiusdokonałprzełomuwsposo-
biejejorganizacjichociażbyztegopowodu,żetozajegoczasówprzekształconourząd
konserwatorazpełnionegoopróczinnychobowiązków(nebenamtlich)–wurząd,
któregoprzedstawicielpiastowałgojakoswojegłównezadanie(hauptamtlich).Od-
tądpełnienieobowiązkówkonserwatoraogólnopaństwowegostałosięzawodem,
byłoźródłemutrzymania23.TakbyłowłaśniewprzypadkuLutscha.
Rozpatrującopracowaniaomawiającejegoszerzejpojętądziałalność,należy
wymienićartykuł,którypoświęciłLutschowiw1937r.JuliusKohte24.W2002r.
AndreasMeinecke,badaczhistoriiochronyzabytkówwBrandenburgii,opublikował
bardziejobszernytekst,wktórymzaproponowałkierunkidalszychbadańnaddo-
robkiemLutscha25.InwentarześląskieautorstwaLutschabyłynatyleznaneicenio-
ne,żepodrugiejwojnieświatowejukazałosiędwutomowewydaniejegoSchlesiens
Kunstdenkmäler.Jegopierwszaczęśćzawierareprodukcjefotografiizaczerpniętych
ztomuBilderwerkschlesischerKunstdenkmäler,zilustracjamidoinwentarzyz1903r.,
21Clemen2006,s.152[podkr.–B.O.-G.].Przekładcytowanychwpracytekstówniemieckich
–B.O.-G.
22Hartmann2000,s.660–661.
23Persius,powołanyw1886r.nakonserwatora,sprawowałpoczątkowotęfunkcjęoprócz
innychobowiązków,będącjednocześniedyrektoremkomisjibudowyzamkówwBerlinie(Schloss-
baukommission).Jednakzewzględunaniemożnośćpogodzeniaobowiązkóww1888r.zrezygnował
zprzewodniczeniakomisji,skupiającsięwyłącznienafunkcjikonserwatorapruskiego.Natomiast
konserwatorzyprowincjonalnidokońcaXIXw.zwyklesprawowalitenurządhonorowo,otrzymując
jedyniezwrotponiesionychkosztów.
24Kohte1937.
25Meinecke2002.
