Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
wzależnościodkontekstuspołecznegoikulturowego?Takokreślająją
badaczeprocesówglobalizacyjnych.Niektórzyznichsnująpesymistyczne
wizjejednostek,którezagubiłypoczuciewłasnegomiejsca,amiejscaim
dotądbliskiezatracająswojecharakterystycznecechynarodowe,regionalne
czylokalneistająsięprzestrzeniązhomogenizowaną.Wtejprzestrzenido-
konująsięnaniespotykanądotejporyskalędyfuzjakulturowa,migracja
międzykulturowa,przemieszczaniesięzkulturydokulturyinabywanie
przezjednostkiichwalencji.
ZygmuntBaumannazywatenprocesogołacaniemmiejsczichkulturo-
wejiduchowejwartościisiły
.Lokalnośćtraciswojąautonomicznąagorę,
zdolnośćusensawianiaiwartościowania.DSygnały
,wyobrażenia,wzorydo
naśladowaniaiideedowyznawaniaprzybywajązoddali,aściślejmówiąc,
znikąd.[...]Choćludzienadalmieszkająpodstałymiadresami,źródła,zja-
kichczerpiąinformacje,wartości,pragnienia,marzenia[...]sąbezadresu”
(Bauman2001:10).
Wędrującpoświecie,dosłownieiwsferzesymboliki,przenosimy
wnowemiejscakulturowewzoryzachowaniaimyślenia,całelubcząstko-
wesystemyaksjonormatywne.Toszczególnewyposażeniekulturowewcho-
dziwkontakt(zderzenie,dyfuzję,wymianę,konflikt)zinnymiwzorami,
wartościamiinormami.Nieuniknionymefektemtegoprocesujestzmiana
kulturowa—powstaniekulturyosynkretycznymcharakterze,zbudowa-
nejzelementówsposobówżyciaróżnychgrupizbiorowości.Naszświat
stajesięzatempermanentnympograniczem,które,ujmowaneszeroko,
mawymiarkonkretny
,materialny
,aletakżepsychologiczny
,niematerialny
,
symboliczny
.
Wdosłownymipotocznymrozumieniupograniczekojarzonejestzte-
rytoriumpołożonymmiędzydwomaobszaramipaństwowymilubregional-
nymi,któregocechąjestprzemieszanieetnicznelubnarodowościowewy-
nikającezprzestrzennejbliskości(Kłoskowska1996:125).Opograniczach
możemymówićrównieżwsensienieterytorialnym,leczpsychologicznym
czykulturowo-symbolicznym.Przestrzeńspołeczna,gdziestykająsięgrupy
etniczno-kulturowe,niemusibyćgranicąhistorycznychobszarówichza-
mieszkania,gdyżgraniceipograniczamiędzygrupoweimiędzykulturowe
wyznaczanesączęstosymbolicznie(Babiński1994).Gdybyśmyprzyjęlitę
szersząperspektywę,właściwiekażdenowoczesnespołeczeństwoczywięk-
szemiastomożnanazwaćpograniczem,wktórymdochodzidokonfron-
tacjiiwspółistnieniawzorówżyciaróżnychgrupspołeczno-kulturowych.
Ujmująctękwestięzpunktuwidzeniaantropologicznego,szerokiegorozu-
mieniakultury
,pozwalającegonazwaćjąpoprostusposobemżycialudzi,
możemymówićopograniczujakoprzestrzenikontaktumiędzykulturowego.
Pograniczebywadefiniowanejeszczeszerzej—zpunktuwidzeniaso-
cjologiiiantropologiizbytszeroko:DPograniczasąwszędzie.Takżeiwcen-
