Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.GRAMATYKAŁACIŃSKAINAPISYNAMONETACH
inf.perf.act.ipass.)tworzysięwoparciuotematperfecti,czyli3.formę
podstawową(bez-i),lubotematsupini,czyli4.formępodstawowącza-
sownika,któresąniezależneodpodziałunaczterykoniugacje(widaćto
jużwpowyższejodmianie,gdzieczasownikiIiIVkoniugacjiwidentyczny
sposóbtworzątematperfecti).
Tryboznajmującyczasuprzeszłegodokonanegostronyczynnej(indicati-
vusperfectiactivi)tworzysiępoprzezdodaniedotematuperfectikońcówek:
-i,-isti,-it,-.mus,-istis,-erunt,przyczymw3.os.plur.możewystąpić
obocznezakończenie-ere.Wzależnościodzmianwtemaciewyróżniamy
następującegrupyind.perf.act.:
-zakończonana-vi,np.delevi,laudavi,petivi,punivi;
-na-ui,np.monui,rapui,vetui;
-na-si,np.dixi,gessi,mansi;
-zreduplikacją,np.cecidi,cucurri;
-zewzdłużeniemsamogłoskirdzennej,np.:lēgi,vēni;
-zewzdłużeniemiwymianąsamogłoskirdzennej,np.:ēgi,fēci;
-bezzmiany,np.:defendi,statui,verti.
Natomiasttryboznajmującyczasuprzeszłegodokonanegostronybiernej
(indicativusperfectipassivi)składasięzparticipiumperfectipassiviiind.
praes.czasownikaposiłkowegosum,esse,fui.Ponieważjesttoczaszłożony,
wzdaniunależypamiętaćouzgodnieniurodzajuiliczbyparticipiumzrze-
czownikiem,doktóregosięodnosi10.
Chociażłacińskiczasindicativusperfectimimoswejnazwyniezawsze
musiwyrażaćczynnośćdokonaną,zakończoną(np.łączącsięzsaepe(czę-
sto),wyrażarównieżczynnościpowtarzającesię),jednaknielicznejego
formywlegendachmonetzawszeodnosząsiędokonkretnego,zakończo-
negoczynu,któryemitentuznałzagodnyupamiętnienianamonecie,np.na
rewersiedenarasygnowanymprzezGajuszaMemmiuszaz56rokup.n.e.:
MEMMIVSAED(ilis)CERIALIAPREIMVS
11
FECIT(EdylMemmiuszjako
pierwszyzorganizował(dosł.sprawił,zrobił)Cerialia12):
10Pełnywzórodmianyczasownikawewszystkichtrybachiczasachzob.Awianowicz
2010a,s.19-21,77-79,91-97i123-126oraztabeles.191-202.
11Archaicznapisownia=primus.
12Tj.świętonacześćCereryobchodzonewdniach12-19kwietnia,którychgłówną
atrakcjąbyłyprzedstawieniateatralneorazwyścigikonneilisów.EdylplebejskiGajusz
MemmiuszKwirynuszorganizowałjeporazpierwszywczasieIIwojnypunickiej(w216
lub202rokup.n.e.).
37
