Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
GottlobFregetwierdził,iżmatematykazfilozofiąścigająsięcodoczy-
stościorazniezależnościod„wpływówpsychologicznychizewnętrznych
środkówwspomagającychmyślenie,jakjęzyk,znakiliczbowe”,atakże
podwzględemdoskonałościkonstrukcjipojęć19.Zarzutniedoskonałości
metodyodnosisięwięcnietylkodofilozofii,dziewiętnastowiecznejmate-
matyceteżniebyłobcy.Dlaprzykładu,Fregezwracałuwagęnato,że
„wielumatematykówwydajesięmiećmałepoczucieczystościidokładno-
ścilogicznej”20.
ChristianThielutrzymuje,żeFregewyznaczyłdwudziestowieczny
paradygmatanalizyfilozoficznej21.Filozofowieanalityczni,uprawiającfilo-
zofię,wzorowalisięnaFregem.MimożeFregeniezajmowałsięzagadnie-
niemanalizyfilozoficznejexpressisverbis,należałdotychnaukowców,
którzyprzywiązywaliwagędozagadnieńmetodologicznych.Przywołał
stanowiskoFrancisaBacona,który„zadoskonalszeuznajewynalezienie
środka,dziękiktóremuzłatwościąwszystkomożezostaćodkryte,niżod-
krywanieszczegółów[...]”22.
Wtytuleksiążkiużyłamsłowa„analiza”,opatrującjeprzymiotnikiem
„filozoficzna”.Przymiotniktendodałamztegowzględu,byodróżnićinte-
resującemniepostępowanieFregegoodanalizymatematycznej(októrej
filozofwspominał)ianalizybędącejopisemzamierzonegodowodzenia
(zob.GG),wtedygdyFregeformułowałtautologiepotrzebnemuwwypro-
wadzeniuarytmetyki23liczbnaturalnychzlogikiiprzyjętychdefinicji.
Analizęfilozoficznąrozumiemtujakospecyficzne(naczymtaspecyfika
polega,wyjaśniędalej)badaniezagadnieńfilozoficznych.Fregewpraw-
dzienigdzienieprzedstawiłcharakterystykitejczynnościpoznawczej,ale
uważam,żedasięjązrekonstruowaćnapodstawiejegopism.Określenie
„analizawfilozofii”byłobyprecyzyjniejsze,wszakchodzimiozbadanie
czynnościpoznawczychodniesionychdozagadnieńfilozoficznych.Wy-
dajemisięjednakzasadneposłużeniesięjużodlatfunkcjonującym
sformułowaniem,popularnymszczególniewfilozofiianalitycznej.Wyra-
żeniem„analizafilozoficzna”posługujęsięnaoznaczeniebadaniaczyn-
nościanalizowaniawodniesieniudozagadnieńfilozoficznych,takichjak
19GL,III1IV.(Podstawyarytmetyki.Tłum.K.Rotter.W:F.Brentano,G.Fre-
ge,Ch.Thiel:Próbygramatykifilozoficznej...,s.88).
20GGII,§60,s.73174.Tłumaczeniewłasne.
21TakpowiedziałThielwwykładzieinauguracyjnym,którywygłosiłnaUniwersytecie
Warszawskimwpaździerniku2000roku.Zob.Ch.Thiel:„ThisGalaxyofParadoxand
Obscurity”1systemFregegowświetlebadańwspółczesnych...,s.117.
22BS,s.XI.(Ideografia...,s.47).
23Fregeużywałsłowa„arytmetyka”wbardzoszerokimsensie.Zaliczałdoniejnaprzy-
kładalgebrę,rachunekcałkowyiróżniczkowy,analizęfunkcyjną.Zob.T.W.Bynum:
OntheLifeandWorkofGottlobFrege.In:G.Frege:ConceptualNotation...,s.56.
