Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JerzyKleer
globalizacja7.Niepojawiłsiębowiemżadenładświatowyidotychczasniema
racjonalnychkoncepcji,amodeleneoliberalnyczyneoklasycznyzostaływreal-
nymrozwojuwdużymzakresiezanegowane.Ładświatowy,tonietylkowięźeko-
nomicznatworzonaprzezrynek,aleipolityczna,coprowadziwewspółczesnych
warunkachdokonfliktuwpowiązaniachrynkuglobalnegoipaństwsuwerennych.
Drugitypzagrożeńtozachodzącezmianydemograficznezarównowśrednim,
jakiwdługimokresie.Konsekwencjitychzmianjestwiele.Jednąznichjest
zmianaproporcjirozkładupopulacji,znacznezmniejszeniewEuropie,wprze-
ciwieństwiedoludnościAfrykiiAzji;drugą–toprocesystarzeniasięludności,
zwłaszczawEuropie(takżewRosji,wChinach)przydosyćistotnymspadku
populacjiprzedprodukcyjnej;trzecią–wydłużenieśredniejżycia,zwłaszcza
wkrajachrozwiniętych,zewszystkimistądwynikającymikonsekwencjami8;
wreszcieczwartą–licznemigracjeikomplikacjezwiązanezewspółistnieniem
wielokulturowości9.Abytakichzagrożeńczęściowouniknąć,albochoćbyje
zminimalizować,koniecznesąprzedsięwzięciaznaczniewyprzedzającezmiany
wstrukturzeiwielkościpopulacji.Sąonekosztowneimałopopularnewspołe-
czeństwachdemokratycznych,gdyż,jakczęstosięsądzi,naruszająjużraznabyte
przywileje.
Trzecizespółzagrożeńwiążesięzkompleksemsystemuekonomicznego.
Chciałbymzwrócićuwagęnaczterykwestiewsposóbogólny,ponieważniektóre
będąporuszonewkontekścieprzyszłościrozwojuEuropy.Tocowspółcześnie
jestszczególnieważneidecydująceodalszymrozwojudotyczyzachodzących
zmianwukładziesiłekonomicznychwświecieimiejsca,jakiewnimjużzajmują
głównekrajewschodzące.Szczególnieniszczącąrolęwstosunkudogospodarki
odgrywajejpodziałnaczęśćwirtualnąirealną,zacoodpowiedzialnyjestsektor
finansowo-bankowy,tj.jegopełnaautonomia,zwłaszczawjejczęściinwestycyj-
nej.Tenpodziałjestwdużymstopniuodpowiedzialnyzawspółczesnykryzys
ijegodługotrwałość.Jesttojedenznajbardziejzłożonychiskomplikowanychpro-
blemów,którenależyrozwiązaćzarównowwarstwieteoretycznej,jakipraktycz-
nej10.Innąważnąiwjakimśstopniudominującącechąwspółczesnejgospodarki
jestolbrzymiezróżnicowaniedochodowemiędzypaństwami,aprzedewszystkim
wichobrębie.Wreszcienależywskazaćnazanegowaniejednolitejtrajektoriiroz-
7Okształtowaniuładugospodarczego,red.E.Mączyńska,Z.Sadowski,PTE,Warszawa
2008.
8S.Nyce,S.J.Schieber,Ekonomicznekonsekwencjestarzeniasięspołeczeństw,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa2012.
9D.Riesman,Samotnytłum,WydawnictwoVis-a-Vis,Kraków2011.
10J.E.Stiglitz,Freefall.Jazdabeztrzymania,PTE,Warszawa2010.
