Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
MichałKrzykawski
któredziękitymtechnologiommogąbyćzesobąpołączone,zachowującprzy
tymwłasnąswoistość.Takrozumianaadopcjajestprzeciwieństwemadaptacji,
zktórejmyślneoliberalna,ochoczoczerpiącazesłownikabiologicznego,zdołał
uczynićswojeprzykazanie:nPrzystosujeszsię”(BarbaraStiegler2019).
WtymkontekścieszczególniepomocnejestStieglerowskiepojęcienooróż-
norodności(przedrosteknoo,odgreckiegonous,oznaczamyśl),którejutrata
postępujeobecnienaskutekcyfrowejautomatyzacji.Nooróżnodnośćoznacza
różnorodnośćformwiedzy,którychprzybywawrazzewolucjąegzosomatyczną
podwarunkiem,żenadprodukcjąjejwytworówpanująorganizacjespołeczne
(instytucje),dziękiczemumogąonewzmacniaćprocesyindywiduacjitworzą-
cychjejednostek.Takrozumianąnooróżnorodnośćmożnauznaćzaodpowied-
nikbioróżnorodności.Niedotyczyonajednakróżnorodnościorganizmówtwo-
rzącychgatunekludzkianicechtworzącychgoosobników,leczróżnorodności
technikiwytwarzanejdziękinimwiedzy.Takjakprodukcjęsamoorganizujące-
goidywersyfikującegosiężycia,któresamoprzeorganizowujeidywersyfikuje
biosferę,możnarozumiećjakowytwarzanieantyentropiibiologicznej,takteż
wytwarzanieumiejętnościdziękitechnikommożnarozumiećwkategoriach
antyentropiipsychospołecznej.Utratawiedzyiskładającychsięnaniąumiejęt-
ności(proletaryzacja)orazpostępującadeindywiduacjawskutekbrakupolityki
technologicznejizastąpieniaregulacjiprawnychusprawnieniamitechnologicz-
nymizagrażająnatomiastróżnorodnościpsychospołecznej,uderzającprzytym
wlokalnekulturystanowieniaprawa,kulturynaukoweikulturytechniczne.
Funkcjonującawtenautodestrukcyjnysposóbcywilizacjazachodnia,któraswój
modelsystemutechnicznegoigospodarczegozdołałarozciągnąćnacałąplane-
tę,jestniedoutrzymanianadłużej.
Wsytuacjipolikryzysu,kiedykryzysydotykająceposzczególnesystemyspla-
tająsięzesobą,aichwspółoddziaływaniaimplikujątrudnedoprzewidzenia
konsekwencje,rozumienieentropiiwytwarzanejwprocesiegospodarczymnie
możeograniczaćsiędointerpretacjitegopojęciawyłączniewperspektywiefizy-
kitermodynamicznej.Tejfundamentalnejperspektywy,rzeczjasna,niewolno
lekceważyć,myśląconowymmodelumakroekonomicznym,który,wodróżnie-
niuoddotychczasowego,opierałbysięnasolidnychpodstawachnaukowych.
Uchwyceniuzłożonościproblemówpowiązanychzprodukcjąentropiiwsyste-
machludzkichwymagajednakuwzględnieniaperspektywpochodzącychzeko-
logii,biologiiteoretycznej,antropologii,filozofiitechniki,socjologii,psycholo-
gii,ekonomii,filozofiipolitycznejczyprawa.Transwersalnerozumienieentropii,
którewtymrozdzialestarałemsięogólniezarysować,możnawypracowaćtylko
napołączeniachmiędzypłaszczyznamirzeczywistościbadanejprzeztedys-
cypliny.Takjakposzanowanietermodynamicznychgranicwzrostu,kojarzone
najczęściejzkoniecznościądekarbonizacjigospodarki,implikujecywilizacyjną