Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wparlamencieNorwegii,ainneodlatzasiadaływparlamentachstanowychusa.Do
angielskiejizbygminkobietywkroczyłydekadępoopisywanymwiecu.
W2018rokupowyższywiecorazwystąpieniaZofiiDaszyńskiej-GolińskiejiIgnace-
goDaszyńskiegoprzypomnieliMartaDzidoiPiotrŚliwowski.Jegoinscenizacjęza-
warliwfabularyzowanymdokumencieSiłaczki28.Taideowaponadpłciowawspółpra-
ca,obokwizerunkuOdonaBujwida,stałasiędlaautorówfilmusymbolemwsparcia,
sojuszuorazwspółpracymężczyzniwalczącychoemancypacjęPolek.
Przemówieniewygłoszonew1911rokuprzezDaszyńską-Golińskąobejmowałocały
szeregżądańireform,októrePolkiupominałysięiwalczyłyodpołowyxixwie-
ku.Przypomniećnależy,żeposzczególneroszczenianiepełnoprawnychobywatelek
wkolejnychdekadachtomożliwośćedukacjinawszelkichstopniachkształcenia,pra-
cyzawodowejiuczestnictwawżyciupublicznymorazpolitycznym.Sojusznikeman-
cypacjiPolekmógłpopieraćpostulatedukacjikobiet,możliwośćichpracyzawodowej,
możliwośćswobodnegozawieraniaumów,równośćwprawachmałżeńskichirodzi-
cielskich,równośćwprawachdziedziczenia,wreszcieżądanierównościprawwza-
kresiedziałalnościpublicznej,urzędowejipolitycznej.Każdyzwymienionychzakre-
sówdyskutowanybyłosobno.Jużsamadyskusjanadkwestiąxix-wiecznejedukacji
obejmowałatakiezagadnienia,jakobowiązeknaukidladziewcząt,udoskonalenie
programównauczanianaprywatnychpensjach,organizacjęszkolnictwapublicznego,
nieodpłatnego,zrównaniepoziomuedukacjidziewczątichłopców,organizacjęedu-
kacjinapoziomieśrednim,możliwośćpodjęciastudiówwyższychprzezkobietyoraz
możliwośćukończeniaichzdyplomem.Napodstawietegoprzykładowegowylicze-
niamożnawyobrazićsobieróżnorodnośćprojektówemancypacyjnych,którepopie-
raliemancypanci,lubtych,októrewalczyliemancypatorzy.
Wniniejszymtomieograniczamsiędoprezentacjipublicznychpismsojuszników
emancypacjiPolek.Zapisydzienników,pamiętnikóworazkorespondencjiprywat-
nejprzedstawiłemwjednymzrozdziałówEmancypantówiemancypatorów29.Tu-
tajkolekcjonujępismapublikowanewprasie,broszuryorazrozprawy.Wśródnich
znajdująsięodczyty(AleksanderŚwiętochowski),mowy(LudwikKrzywicki),pu-
blicystykaprasowa(m.in.AdamWiślicki,JanWładysławDawid,JanUrban,Wa-
lentyŁukaszMiklaszewski,JózefKarolPotocki,KazimierzKelles-Krauz),pole-
mikiAleksandraŚwiętochowskiegozEdwardemPrądzyńskim(1873),Kazimierza
Kelles-KrauzazJanemLorentowiczem(1895),publikacjepopularnonaukowe(Ka-
rolLichtański,LudwikKrzywicki,PiotrChmielowski,BenedyktDybowski,Włodzi-
mierzPopiel,WitoldJaroszyński),sprawozdaniazpodróży(BronisławPiłsudski),
28Siłaczki,reż.M.Dzido,P
.Śliwowski,2018.
29M.Duda,(Auto)biografie,czyliomęskości(ach)emancypantów,w:tegoż,Emancypanciiemancy-
patorzy…,s.317-382.
30rWPROWADZENIE
