Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Doprocesówegzogenicznychzaliczamy:
–wietrzenie-rozpadmechanicznyirozkładchemicznyskałpodwpływem
nasłonecznienia,oddziaływanianaskaływódgruntowychidziałaniaorgani-
zmów,zachodzącynapowierzchniziemiiwstrefieprzypowierzchniowej;
–erozję-mechaniczneniszczenieskałprzezwody,lodowceiwiatr;
–powierzchnioweruchymasowe-przemieszczaniepostokuprzypowierzch-
niowychpartiiskałizwietrzelinywwynikudziałaniasiłyciężkości;
–sedymentację-gromadzeniesięosadówwwynikuosadzaniamateriałuokru-
chowego,działalnościorganizmówlubwytrącaniazwód.
Wszystkieprocesygeologicznewywołująprzemieszczaniemateriiwobrę-
bieskorupyziemskiejigórnegopłaszcza.Procesywewnętrznewymuszająruch
materiizgłębszychpartiiskorupyziemskiejipłaszczakupowierzchniZiemi.
Napowierzchniskałysąpoddawanedziałaniuegzogenicznychprocesówgeolo-
gicznych.Obecniedoczynnikówniszczącychskałydochodzijeszczedziałalność
człowieka.Woda,lodowceiwiatrprzenosząproduktyniszczeniaskał,które
osadzająsięwróżnychmiejscach,takwmorzu,jakinalądzie.Tworząnowe,
całkieminneskałyodtych,którezostałyzniszczone.Skałytemogąbyćpotem
sfałdowane,wciągniętewgłębszepartieskorupyziemskiejczywgórnypłaszcz,
przeobrażone,awkońcuprzetopione.Produktytegoprzeobrażeniaiprzetopie-
niapóźniejznówsąwynoszonenapowierzchniędziękidziałalnościmagmowej
czygórotwórczejikrążeniemateriiwprzypowierzchniowychstrefachZiemi
rozpoczynasięodnowa:
WtensposóbmateriaprzypowierzchniowychwarstwZiemimożewielokrotnie
przechodzićprzezróżnegeosferyibyćpoddawanawieluróżnorodnymprocesom
geologicznym(rys.1.9);zjawiskotonazywasięcyklemskalnym.
Wietrzenie,erozjairuchymasowe,współdziałajączesobą,powodująstopniowe
obniżaniewyniosłościpowierzchniziemi.Produktywietrzeniaierozjisąprzeno-
szonezwyższychmiejscwniższepodwpływemciężarulubwwynikudziałalności
wód,lodowcówiwiatrów.Procesprzemieszczaniasięproduktówwietrzenia,erozji
iruchówmasowychzwyższychobszarówwniższenazywamydenudacją(łac.de-
nudo–obnażam).Efektemdenudacjijestniszczenieizrównywaniewszelkichdo-
datnichformmorfologicznychitransportowanieproduktówniszczeniadoobniżeń.
33
