Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Skalenie
Skaleniesąnajbardziejrozpowszechnionymiminerałamiwskorupieziemskiejista-
nowiąaż58%jejobjętości.Dotejgrupyzaliczamyglinokrzemianysodu,potasu
iwapnia,tworzącedwaszeregikryształówmieszanych:
plagioklazy:Na[AlSi
3O
8](albit)↔Ca[Al
2Si
2O
8](anortyt)
skaleniealkaliczne:K[AlSi
3O
8](skaleńpotasowy)↔Na[AlSi
3O
8](albit)
Znaczenieskałotwórczemająwszystkieplagioklazy(albit,oligoklaz,andezyn,la-
brador,bytownitianortyt)itylkonieliczneskaleniepotasowe-mikrokliniortoklaz.
Skaleniowce
Nazywanesąteżskalenoidamilubfoidami,należądogrupyglinokrzemianówsodo-
wychipotasowych.Małaodpornośćchemicznaskaleniowcówsprzyjaichszybkim
przemianomwprocesachpomagmowychiwtrakciewietrzenia.Największezna-
czenieskałotwórczemają:analcymNa[AlSi
2O
6]·H
2O,leucytK[AlSi
2O
6]inefelin
KNa
3[AlSiO
4]
4.Występująwmagmowychskałachzasadowychiniektórychobojęt-
nych.Ichmałaodpornośćpowoduje,żenieprzechodządoskałosadowych.
Miki
Miki(łyszczyki)sąuwodnionymiglinokrzemianamiwielumetali-główniepota-
su,glinu,żelazaimagnezu.Istotnąrolęskałotwórcząodgrywajątylkodwiemiki:
muskowitKAl
2(OH,F)
2[AlSi
3O
10]ibiotytK(Mg,Fe)
3(OH,F)
2[AlSi
3O
10].Powstają
wprocesachmagmowych(tylkowwarunkachgłębinowych)imetamorficznych.
Biotytłatwoulegaprocesompomagmowymiwietrzeniuchemicznemu.Muskowit
cechujesięzdecydowaniewiększąodpornością,podwpływemczynnikówmecha-
nicznychrozpadasięnadrobnełuseczki.Dlategoteżmuskowitwystępujeczęsto
wskałachokruchowych,abiotytjestznacznierzadszy.
Amfiboleipirokseny
Amfibolesąuwodnionymiglinokrzemianamiwielumetali.Powstajągłówniewpro-
cesachplutonicznych,sporadyczniewwulkanicznych.Piroksenymająskładche-
micznyzbliżonydoamfiboli.Piroksenypowstająwwarunkachwysokiegociśnienia
imałejilościparywodnejrozproszonejwmagmie,albowwarunkachwulkanicz-
nych.Sąrzadkimskładnikiemosadowychskałokruchowych,zuwaginapodatność
nawietrzeniechemiczne.Amfiboleipiroksenytworząszeregikryształówmie-
47
