Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TimothySnyder
Wprowadzenie:
WPolscezawszenajbardziejliczyłysięidee
DlawieluspozaPolski,którzypostanowilistudiowaćjejhistorię,ideebyłynaj-
ważniejsze.Skoronowoczesneformykulturypowstaływkrajupozbawionym
suwerennościpolitycznej,wydawałosię,żeideeliczyłysięwPolscebardziej
niżwinnychkrajacheuropejskich.Dlaczegowłaściwieutraconosuwerenność?
WdyskusjachnatematreformowaniastarejRzeczypospolitej,ktomiałrację,
aktojejniemiał?Czypaństwopolskiepowinnobyćprzywrócone,ajeżelitak,
towczyimimieniu,wjakisposóbiwjakiejformie?Gdypolitykatylewymaga
odidei,gdziemyślicielmaszukaćniepolitycznejprzystani?Czyistniejąidee
niepolityczne?Czyinteligenciniemogąbyćpoprostuintelektualistami?Dla
historykówmojejgeneracjispozaPolski,którzynauczylisięjęzykapolskiego,na
teiinnepytaniawyjątkowychodpowiedziudzielałowlatach70.i80.pokolenie
historykówtakichjakLeszekKołakowski,JerzySzacki,JerzyJedlicki,Andrzej
Walickiiwieluinnych.Po1989rokuhistoriaideizeszłanadrugiplanbadańhi-
storycznych.Wokresieprzesyconymnadmiaremhistorycznychpewnikówiide-
ologii,ideahistoriirozumianejjakostawianiepytaństraciłanapopularności.
Powrótdohistoriiidei,promowanyprzezniniejsząserięiprzezniniejszą
książkę,jestmilewidzianynietylkosamwsobie,lecztakżejakowyzwaniedla
innychformhistoriografii.Historiaintelektualnaznaturymacharaktermeto-
dologiczny,ponieważkronikatego,comożebyćpomyślane,jestrównieżob-
razemtego,comożnasobiewyobrazić,awięcprzynajmniejsugestiątego,co
uważanozato,cojestlubmożebyćmożliwe.Ażewszyscyhistorycy,nietylko
historycyidei,musząporuszaćsięwobrębiezarównotego,comożliwe,jak
itegocofaktycznieistniejące,takiepodejściemaogólneznaczenie.Naprzykład,
wujęciuMarkaCichockiegopolskageopolitykazpowodupołożeniaDpomiędzy
wschodemazachodem”stajesięczymśwrodzajugeopsychologii.Polskahi-
storia,twierdziCichocki,wcaleniezaczynasięodkonfrontacjimiędzyWscho-
demaZachodem,leczraczejwmomenciekontaktupomiędzychrześcijańskim
PołudniemapogańskąPółnocą.WtymsensiePolskajestzupełnietypowym
krajemeuropejskim,ajejtożsamośćmogłabyfunkcjonowaćbezpoczuciabycia
Dpomiędzy”.Ideadwóchzagrożeń(lubszans)pochodzącychzeWschoduiZa-
chodupojawiasiędopierowrazzzaboramipodkoniecXVIIIwieku.
