Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wyrazem,żebynierzeckwintesencjąumysłuchińskiegojestaforyzm-forma,
którąskądinądznamytakżewkulturzeeuropejskiej.Aforyzmjestucieleśnieniem
przymiotówczłowiekaWschodu.Jestwnimminimalizmioszczędność,użytkowe
piękno,zwięzłaformaigłębokamądrość.
Aforystykęmożemyrozumiećróżnie-tuuznajemyzadziałetykinorma-
tywnej.Tymsamymwdalszychrozważaniachporuszaćsiębędziemynagruncie
etykinormatywnej,którątradycyjniedefniujesięjakonaukęzajmującąsięustala-
niem,cojestmoralniedobre,acozłe,orazwyznaczającądyrektywypostępowania
napodstawieprzyjętychocenizwiązanychznimipowinności.Jestwięcona
dziedzinąwiedzy,któranapodstawieaktuuznaniaokreślonychwartościwskazuje
wzorcepostępowania.Natomiastaforyzmchińskibędziepozostawałwypowiedzią,
którarównieżwwymiarzeetycznym-choćnietylko,gdyżczęstoprzedewszystkim
wwymiarzeprakseologicznym-wyznaczaokreślonywzorzecpostępowania.
Elementemkulturyrozumianejjakoświatwytworówczłowieka,wtradycjieuro-
pejskiejprzeciwstawianejnaturzerozumianejjakoświatwytworówprzyrody,pozo-
stająnormyspołeczne.Wpływająonenapostępowanieludzipoprzezto,żewyzna-
czająwzorcezachowańzarównopożądanych,jakizakazanych.Wyróżniasięwiele
różnychnormspołecznych,któreczęstoposiadająodmienneuzasadnienieiodwo-
łująsiędoodmiennychmetodregulacji.tomiędzyinnyminormymoralne,nor-
myetyczne,normyobyczajowe,normyzwyczajowe,normyprawazwyczajowego,
normyprawne,normykorporacyjne,anawetnormytechniczne.Każdyczłowiek
przyswajasobie,choćbardzoczęstoniewprost,treśćposzczególnychnormspo-
łecznych,anastępniebardziejczymniejświadomieichprzestrzegabądźjenarusza.
Dodwóchpodstawowychsposobówzdobywaniawiedzy,równieżnatemattreści
normspołecznych,należyzaliczyćdoświadczanieoraznauczanie.
Tradycyjnąchińskąmetodąnauczaniabyłoopowiadaniebaśni,legend,przypo-
wieści.Bardzoczęstopostaciącentralnąstawałsięwnichmędrzec,mistrz,nauczy-
ciel,któryswąradą,celnymspostrzeżeniemczyteżwłaściwiepostawionympyta-
niemrozwiązywałpowstałyproblem.Sposóbrozstrzygnięciazazwyczajsprowadzał
siędodialogu,któryzawierałwsobieowąmądrość,przekazywanąnajczęściejwpo-
stacikrótkiej,jednozdaniowejwypowiedzimistrza.Stanowiłaonaczęstonicinnego,
jakwłaśnieaforyzm,którymógłfunkcjonowaćsamodzielniebezpoprzedzającejgo
opowieści.Bardzoczęstojestprzytymtak,żepojedynczyfragmentjakiejświększej
pracystanowisamwsobiewypowiedźnatylesamodzielną,wyraźną,jakrównież
spełniającąwskazanepowyżejpostulatywyrażaniamądrościiwyznaczaniawzorca
postępowania,żemożnagouznaćzaaforyzm.
Wstarożytnychdziełachklasycznejflozofichińskiejmożnaodnaleźćwiele
zdań,którepozostawionesamesobie,poichwyjęciuzcałościtekstu,doskonale
funkcjonująsamodzielnie,niosącwsobiejakąśsugestię,zalecenie,radę,mądrość.
Oniektórychdziełachflozofichińskiejmożnaorzec,żezbudowanezafory-
zmów,coznaczy,żemogąfunkcjonowaćjakocałość,aletakżejakoposzczególne
8
GDAŃSKIESTUDIAAZJIWSCHODNIEJ2012/2