Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Przyjrzyjmysięzatem,jakewoluowałyspołecznedziejepomocyczło-
wiekowipoczynającodgreckiejfilantropii,akończącnapowojennejidei
welfarestate.
Abymóczrozumiećpowodynarodzinideipomocy,należysięgnąćdo
korzeni,awięcdohistoriistarożytnejGrecji,którastanowiłaźródłofascy-
nacji,będącwynikiemzetknięciasięwielościkulturiwartości,otwierają-
cychnoweperspektywydlaludzkiegomyśleniaidziałania11.
Filantropiagreckawypływałazżyciawspólnotowego,będąckonse-
kwencjąnaturalnejspołecznejskłonnościczłowieka.Zostałonzdefiniowa-
nyjakoistotamiłującaswoichbliźnich.Rozwijałsięnietylkoprzezżycie
wspołeczności,leczrównieżdziękidarzeniusympatiąjejczłonków.Filan-
tropiamiałasięurzeczywistniaćwewszystkichprzejawachżyciaspołecz-
negowspólnoty.
JednakżewrazzkońcempolitycznegoznaczeniaGrekówirozpadem
monarchiimacedońskiej,pierwszemiejscewświeciestarożytnymprzypa-
dłoRzymowi.Dwudziestowiekowajegohistoriabyłanajburzliwszainaj-
bardziejskomplikowanawdziejachludzkości.Podstawowąrolęodgrywał
tuniezwyklerozbudowanyidoprowadzonydoperfekcjisystemprawa.On
towostatecznymrozrachunkunadałkulturzerzymskiejblaskinieprzemija-
jącąwartość.Rzymbyłprzedewszystkimpaństwem,aniespołeczeństwem.
Elementnaturalnejwspólnotyludzkiej,takcharakterystycznydlaświata
helleńskiego,ustąpiłmiejscaformalnemupowiązaniuprawem.Człowiek
utraciłcechębliźniego,bystaćsięobywatelem.Uczucieprzestałokierować
człowiekiem,byustąpićmiejscarozumowi12.
Wodniesieniudorzeczywistościgreckiej,trudnomówićoistnieniu
bardziejsformalizowanychprzejawówaktywnościzwiązanejzdziałalno-
ściąspołeczną,wypływającychznormobyczajowychczyteżprawnych.
Pojawiająsięonenatomiastwrzeczywistościrzymskiej,aichpoczątkizaś
dajesięzauważyćjeszczewokresieprzedrepublikańskim.
WówczastopojawiłosięświętoSaturnaliów,trwająceprzeztydzień
wokresiegrudniowym.Wtrakcieichtrwaniapanowałnastrójkarnawało-
wy.Naokresświątzanikaławszelkanierównośćorazzwady,wzajemniesię
obdarowywano,zawieszanodziałalnośćsądówiwykonywaniewyroków.
Wokresiecesarstwaurządzanowtymczasieigrzyskaorazprzedstawienia,
podczasktórychrozrzucanopieniądzeipodarki.
Najbardziejjednakznanąipopularnąformąwspomaganiaplebsubyło
rozdawnictwozboża,takzwanefrumentacje.JużwczasachRepublikido-
11
TatarkiewiczW.,nHistoriafilozofii”T.1,[w:]nSpołecznedziejepomocyczłowiekowi
odfilantropiigreckiejdopracysocjalnej”,J.Radwan-Pragłowski,K.Frysztacki,BPSInte-
rart,Warszawa1996,s.36.
12
KornatowkiW.,nZarysdziejówmyślipolitycznej…”,[w:]nSpołecznedzieje…”,s.53.
16
