Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Filantropiakorporacyjna–geneza,pojęciaipodejściadodefiniowaniazjawiska
19
temwartości,moralność).WystarczywspomniećwielkienazwiskaXIX-wiecznych
kapitalistów,takichjakA.Carnegie,S.R.Guggenheim,J.D.Rockefellerczygenera-
cjerodzinyRothschildów.Ichróżnegorodzajudziałaniaspołeczne,zainicjowanesto
lattemu,funkcjonujądodziś.Światowymsymbolemfilantropiiówczesnychprzed-
siębiorcówstałsięA.Carnegiezeswoją„Ewangeliąbogactwa”7,wktórejnawoły-
wałprzywódcówprzemysłowychdodystrybucjibogactwadopoprawylosurodzaju
ludzkiego,gdyżtwierdził,żenagromadzeniewielkichzasobówwichrękachmoże
zrodzićwielezła8.
Filantropiakorporacyjna(corporatephilanthrophy)jestzjawiskiemwzględnie
nowym.PowstałanapoczątkuXXw.wrazzrozwojemówczesnychglobalnychkor-
poracjiizjawiskiemkoncentracjibogactwaorazwładzygospodarczejwichrękach.
Obawyzwiązanezrosnącymznaczeniemwielkichprzedsiębiorstwdaływówczas
początekdyskusjinatematspołecznejodpowiedzialnościbiznesu,adziałalnośćfi-
lantropijnastałasięjejnieodłącznymelementem9.Wielkiekorporacjemiędzynaro-
dowe,mająceglobalneinteresyiglobalnąpolitykę,zaczęłynapotykaćbarieryogra-
niczającemaksymalizacjęichzyskówwpostaciregulacjiprawnychobowiązujących
wdanympaństwielubniezaspokojonychpotrzebróżnychgrupinteresariuszy,mają-
cychwiększybądźmniejszywpływnainteresykorporacji10.Ztejperspektywydzia-
łalnośćfilantropijnakorporacji,zmierzającadozaspokajaniatychpotrzeb,nieko-
nieczniemusiałabyćwyrazemszlachetnychmotywów,aleczęstostawałasię
narzędziemrealizacjibiznesowychcelów,takichjak:zdobywanieklientów,wspie-
raniesystemówpowiększającychrynekczyoptymalizacjapodatkowa11.
Historyczniefilantropiakorporacyjnajakopojęciepowstaławrazzustanowie-
niemkorporacji12jakospecyficznegotypuprzedsiębiorstwa,uzyskaniemodrębności
7A.Carnegie,Ewangeliabogactwa,WydawnictwoM-Serwis,Poznań2012.
8S.Bratkowski,Niecoinnahistoriacywilizacji.Dziejebanków,bankierówiobrotupieniężnego,
Veda,Warszawa2010.
9W.O.Brown,E.Helland,J.K.Smith,Corporatephilanthropicpractices,JournalofCorporate
Finance,12(5),2006,s.855-877.
10M.Maloney,R.E.McCormick,M.L.Mitchell,Managerialdecisionmakingandcapitalstruc-
ture,JournalofBusiness,66,1993,s.189-217.
11M.Sharfman,Changinginstitutionalrules:Theevolutionofcorporatephilanthropy,1883-1953,
Business&Society,33,1994.
12Fundamentemwspółczesnejkorporacjistałysiędwaaktyprawneuchwaloneprzezparlament
brytyjski:prawoospółkachw1884r.iustawaoograniczeniuodpowiedzialnościakcjonariuszyw1855r.
(zob.R.I.Tricker,CorporateGovernance,AshgateDarmouth,2000,s.20-28).Odtegomomentupoję-
cie„korporacja”nagruncieprawadefiniowanejestjakoodrębnaosobaprawna,oddzielonaodswoich
akcjonariuszybądźwłaścicieli.Akcjonariuszezachowaliswojeprawajakowłaściciele,niedziałają
jednakjakopodmiotyniezależne,leczjakoorganykorporacji(zob.W.T.Allen,Ourschizophrenic
conceptionofthebusinesscorporation,CardozoLawReview,14,2001,s.261-281).Uprawnienia
właścicielibądźakcjonariuszyposzczególnychkorporacji,tworzoneprzezniestrukturyorganizacyjne
ipodejmowanedziałaniazależąnatomiastodokreślonychrozwiązańprzyjętychprzezustawodawcę
danegokraju(zob.B.Miedziński,S.Biczyński,Słownikekonomikiiorganizacjiprzedsiębiorstwa,
PWE,Warszawa1991,s.66).Jednosięjednakniezmienia–spółkajestprawniezobowiązanasłużyć
