Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
m.in.prowadzoneprzezniegouschyłkużyciapraceredakcyjnenadedycjąElegii
iPieśni,którewzamierzeniuautoramiałybyćsynteząlirykimiłosnejwczesnego
okresutwórczościzpóźniejszymitekstamipatriotyczno-filozoficznymi6.
Ostatecznąpostaćelegiipt.ElegiarumlibriquattuorprzedstawiłKochanow-
skiniedługoprzedśmiercią(1584)jakozmodyfikowanąiposzerzonąwersję
ElegiarumlibriduozrękopisuJanaOsmólskiego(ok.1560),cyklunapisanego
jeszczewokresiepadewskim
7
.Manuskryptprezentowałwąskie,podwzględem
tematycznym,rozumienieelegii,kreślącdziejenieszczęśliwejmiłościwdwóch
fazachrozwoju.Tematemksięgipierwszejbyłapoczątkowaradośćkochanka,
wynikającazodwzajemnionegocharakteruuczuciadoLidii.Osnowęfabularną
księgidrugiejstanowiłahistoriarozpadupierwotnegoszczęścia,ażpodefini-
tywnerozstanie,wskutekdegeneracjimoralnejkochanki.RękopisOsmólskiego
ukazywałgamęróżnorakichprzeżyćisytuacji:odradościwspólniespędzonych
chwil,przezpierwszeniepokoje,rozstaniaipowroty,ażdocorazczęstszych
upokorzeńpoety,któryswójstanwewnętrznyujawniawobawach,przekleń-
stwach,deklaracjachzerwaniaiłzach,skrzętnieskrywanych,bynienarazićsię
nakpinę8.
miłosnawzorowanaprzedewszystkimnaelegiirzymskiej”(s.71;por.s.145-146).Innegozdaniabył
StanisławWindakiewicz,którywduchuszerokopojętegobiografizmupisał:DTrudnoprzypuścić,
żebypoetaodrazuwdwujęzykachuczuciaswedlapadewskiejkurtyzankiopiewał.Zresztą,co
byjątointeresowało.Kilkusłówpolskichmogłasięnauczyć,próbkawjęzykupolskimmogłają
zaciekawić,alewięcejnie”(tenże,ErotykKochanowskiego...,s.8).Orównoległej,łacińsko-polskiej,
twórczościmistrzaJanazob.m.in.:A.Fei,Kochanowskipolskiiłaciński,DPamiętnikLiteracki”32
(1935),s.319-339;W.Weintraub,PolskiiłacińskiKochanowski-dwaobliczapoety,w:tenże,Rzecz
czarnoleska,Kraków1977,s.211-235;J.Pelc,JanKochanowski.Szczytrenesansuwliteraturzepolskiej,
Warszawa2001,s.258-267;J.Abramowska,Kochanowski,Poznań1994,s.28-29;W.Walecki,
JanKochanowski-poezjełacińskie,[w:]Lekturypolonistyczne.
Ś
redniowiecze-renesans-barok,
red.A.Borowski,J.Gruchała,Kraków2003,s.115-136;N.Minissi,EuropejskiCzarnolas.Poezja
łacińskaJanaKochanowskiego,Kraków2007,s.10-13;A.W.Mikołajczak,AntiqueandChristian
TraditionsintheLatinPoetryofRenaissanceandBaroquePoland,[w:]LatinitasinthePolishCrown
andtheGrandDuchyofLithuania.Itsimpactonthedevelopmentofidentities,ed.byG.Siedina,
Firenze2014,s.74.
6Zob.Z.Głombiowska,Łacińskaipolskamuza...,s.71.
7
AnalizęporównawcząobuwersjiElegii,jakrównieżzasadykompozycyjne,którymiKocha-
nowskisiękierował,przygotowującwersjędrukowaną,zaprezentowałjakopierwszyAleksander
Brücknerw:NoweprzyczynkidodziełJanaKochanowskiego,DAteneum”2(1891),z.1,s.1-26.Zob.
takżeJ.Pelc,WierszeJanaKochanowskiegozrękopisuOsmólskiegoawczesnewydaniahymnuDCzego
chceszodnas,Panie,zaTwehojnedary”,[w:]Miscelaneastaropolskie,t.4,Wrocław1972,s.41-42,
48-61;W.Walecki,TwórczośćłacińskaJanaKochanowskiego,Kraków1978,s.9-19;Z.Głombiowska,
ŁacińskieelegieJanaKochanowskiego...,s.11-65.
8
Por.A.Brückner,NoweprzyczynkidodziełJanaKochanowskiego,s.20;Z.Głombiowska,
Łacińskaipolskamuza...,s.63.
10
