Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.PodrządamiPiastówiHabsburgów
23
iopłacaćpodatkiodwielkościgruntu.Procentopłatniebyłstały,często
wahałsięod0,6donawet15%.
WpoczątkachXVIIIwiekumiałymiejscepierwszeprotestychłopów,
którzyżądalireform.Ruchchłopskizacząłsięupowszechniać42.Popowsta-
niuchłopóww1766rokuMariaTeresaokreśliławysokośćrobocizny,jaką
powinniwykonywaćpoddaniwzględemfeudalnychpanów.Nakazcesarski
przyczyniłsiędopoprawysytuacjichłopów,alejednocześniespowodował
ekonomicznyupadekcieszyńskiejszlachty(XVIIIwiek—28,5%szlachty,
awXIXwiekujużtylko13,5%).PodnaciskiemJózefaII(jużpośmierci
MariiTeresy)władzeaustriackiezaczęłypopieraćrozwójhandlu,rzemio-
słairodzimejtwórczości.PopierwszymrozbiorzezaczętobudowaćDdrogę
cesarską”,którapołączyłaWiedeńzeLwowempoprzezOłomuniec,Cieszyn
iBielsko.W1782rokucesarzzadecydowałolikwidacjiŚląskaAustriackiego
ipołączeniugozMorawamiwjednoguberniummorawsko-śląskiezesto-
licąwBrnie.OderwanieŚląskaCieszyńskiegoodresztyŚląskaspowodo-
wałoproblemynaturyekonomicznej(trudnościzezbytemproduktówrol-
nych),tozkoleisprawiło,żeregionnadOlząstałsiępośrednikiemhandlo-
wympomiędzyGalicjąainnymikrajamimonarchii(szlakamihandlowymi,
októrychjużbyłamowa,transponowanom.in.sólzWieliczki,eksporto-
wanoprzędzęlnianąiwełnianą,wyrobytekstylne,skóry,wosk,miód)43.
LudnośćrolniczaŚląskaCieszyńskiegozamieszkiwałapółnocneczęści
tegoobszaru,południowa,górskastrefazasiedlonabyłaprzezludność
pasterską.Grupataprowadziłazaciętąwalkęopastwiskadlabydła.Niemal
wszystkiewsiebeskidzkienależałydoKsięstwaCieszyńskiego,znajdowały
siępodpanowaniemksiążątcieszyńskich,zwyjątkiemparuwsi(Ustronie
Dolne,Wędrynia,Brenna,Nydek,Śmiłowice),którebyływrękachszlachty.
PodkoniecXVIIIwiekucałapołudniowaczęśćŚląskaCieszyńskiegonale-
żaładoksiążąt.Chłopiposiadaliziemięwformiewieczystejdzierżawy.
Wprzypadkubrakunastępcy,ziemiatawracaładoksięcia.Górale,podob-
niejakrolnicy,musieliwypełniaćpewneobowiązkiwzględempana.Zmu-
szenibylidopłaceniaczynszugruntowegowpostacipieniężnejbądź
wnaturze.Habsburgowienarzucilichłopomnoweobowiązki,m.in.naka-
zaliwypalaniedrzewanapopiółdowyrobupotażuorazobciążyliopłatami
hodowlębydła.Ponadtopasterzemusielipłacićwnaturzeodkażdegosała-
szuiwpostacipieniężnej—zakażdąsztukębydławypasanegowgórach
44
.
NaprzełomieXVIIiXVIIIwiekuzbytdużeobciążeniazestronypań-
stwaspowodowałymasowąemigracjęmieszkańcówwsipodbeskidzkich.
Pozostawionegospodarstwaoddawanochętnymprzybyszom.Wdrugiej
42Ibidem,s.64.
43J.Spyra:ŚląskCieszyńskipodrządamiHabsburgów(1653—1848)ś,s.147—158.
44F.Popiołek:StudiazdziejówŚląskaAustryackiegoś,s.77—78.
