Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
VladimírLeško:Fenomenologiaadziejefilozofii
29
wnętrznymśrodowiskiem,zwierciadłemwewnętrznegorozwojuorga-
nizmuducha.Filozofiaiinnestronyduchasąwróżnychokresach
przejawemtejsamejfazysubstancjiduchowej.Każdąepokęmożna
racjonalniewyrazić.Czaszatemniematujakiegośtreściowego,po-
zytywnegoznaczenia.Postępsystemówfilozoficznychodpowiadalo-
gicznemurozwojowimyślenia”51.
Niemożnachybalepiejprzedstawićnajważniejszychelementów
Heglowskiejfilozofiidziejówfilozofii.Wszakżewcałejsprawiebardzo
istotnejestto,żePatočkanieujmujekoncepcjiHeglazzewnątrz,tak
jakpodchodzisiędozwykłejrzeczy.Określajągłównieodwewnątrz,
gdyż—jegozdaniem—wyrażaonapodstawowąrelacjędziejówfilo-
zofiiifilozofiisystematycznej.Patočkapisze:flKiedyzrozumiałem
PlatonaczyHegla,wyjaśniłemsobieokreślonyrozdziałzdziejówroz-
wojuduchafilozoficznego,wykonałemwprawdziepewnąpracęhisto-
ryczną,alewcześniejsammusiałemsamodzielniefilozofować,nie
znajdująckluczadotychzjawiskwjakichśkompendiach,jakhisto-
rykmatematyki.Złymatematykmożebyćdobrymhistorykiemma-
tematyki,coniesprawdzasięwfilozofii.Dziejefilozofiiżyjątylko
filozofiąsystematyczną—wtymsensieracjęmaHegel—odzwier-
ciedlająnasząsystematycznątwórczość,naszsystem”52.
Wszystkojestzatemściślezwiązaneznamysłemnadproblema-
tykąfilozofiidziejów.TakżeprzeświadczeniePatočki,więcej:jegoob-
sesja,żefilozofiadziejówstanowikoniecznycelludzkiegoducha,że
dziejowakonstrukcjajestnadrzędnymzadaniemfilozofii,awszelkie
innezadaniastanowiąwyłącznietowarzysząceprolegomena53.Jestto
bezpośrednieprzyznaniesiędowielkiejniemieckiejtradycjifilozo-
ficznej,którarozwinęłasięjużwpierwszejpołowieXIXwieku,jedno-
znaczniezwiązanejzkoncepcjąHegla,któregofilozofięwogóle,
arozjaśnianiedziejówwszczególności,uważałczeskifenomenologza
flwyjątkowąsiłęnietylkowżyciufilozofów,lecztakżewżyciunas
wszystkich”54.Dlategoniejestprzypadkiemto,żeowaniezwykłaHe-
glowskawięźfilozofiidziejówfilozofii(jednośćfilozofiiidziejówfilo-
zofii)przybierawdzielePatočkinowąfilozoficznąpostaćjednościfi-
lozofiidziejówidziejówfilozofii,wktórejcentralnymproblemem
filozoficznymstajesiętroskaoduszę.
WyjątkowemiejscewrozwojufilozofiiPatočkizajmująjegowy-
kładyoSokratesie,któreukazałysięw1947roku55.Przygotowany
51Ibidem,s.308.
52J.Patočka:Dějepisfilosofieajej.jednota...,s.100.
53J.Patočka:Ofilosofiiděj.n...,s.339.
54J.Patočka:Filosofievýchovy.V:Idem:Péčeoduši.Sv.1...,s.369.
55Por.J.Patočka:Sókratés.Praha1990.
